Het debat over de regeringsverklaring voor het kabinet Rutte 4 zou iets weer moeten geven van de nieuwe bestuurscultuur, het nieuwe elan dat na het debacle van Rutte III beloofd is aan Nederland. De regering Rutte 4 van VVD-D66-CDA en ChristenUnie legde een breed palet aan plannen met grote financiële investeringen voor aan de Tweede Kamer om te bespreken en daarna uit te voeren.
Door Chris Zeevenhooven
Regeringsverklaring januari 2022
Plannen om de grote vraagstukken van deze tijd, zoals door hen benoemd aan te pakken: Klimaat, Stikstof en Wonen. Daarvoor worden miljarden in speciale fondsen gezet. Dat vraagt een indringend debat met de Tweede Kamer die daar de goedkeuring over uit moet spreken en zaken aan moet kunnen passen. Want die miljarden verhogen in de toekomst de staatsschuld en voor de lopende rekening worden bezuinigingen doorgevoerd op uitgaven, waardoor ouderen zonder pensioen, kwetsbare jongeren en huurders van sociale woningen moeten inleveren. De vermogenden hoeven niet extra bij te dragen om al die plannen te financieren, maar de investeerders kunnen wel uit de potten met geld putten om industrie en wonen meer klimaat neutraal te maken. Met andere woorden gewone mensen met gewone banen en gewone wensen betalen het gelag. Dat vroeg om een scherp debat waarin oppositie samen op trekt om de pijn zo eerlijk mogelijk te verdelen.
Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) ook voor mensen in de Kamer
Als grootste oppositiepartij mocht Geert Wilders als eerste het woord voeren. Nog voordat Wilders was begonnen kreeg hij een interruptie van Jan Paternotte, de nieuwe fractievoorzitter van D66 over een tweet van Wilders in dec 2021 over de Turkse achtergrond van de nieuwe minister van Justitie. Hij gaf aan dat hij vermoedde dat zij en de VVD hem onder het gras wilde hebben. Het was het begin van een discussie op hoge toon waar ook de Kamervoorzitter geen greep op kreeg. Ook de andere fractievoorzitters van de regeringspartijen deden hun duit in het zakje om Wilders te attaqueren. Het leek wel afgesproken werk van de coalitiepartijen om Wilders op de kast te krijgen. Wilders antwoordde dat er mensen in en rondom de Kamer werken o.a. voor de VVD die betrokken zijn geweest bij fundamentalistisch terrorisme. En dat die groepering het op zijn leven gemunt had. Voor kijkers naar dit debat was dat een rare gewaarwording. Blijkbaar kunnen mensen zonder Verklaring Omtrent Gedrag in de Kamer actief zijn. Als die verklaring wel is afgegeven dan is het verder ‘gelijke monniken gelijke kappen’ en is er verder niets aan de hand. Maar zo simpel werd het blijkbaar niet. Ook in de bijdrage van Wilders ging het steeds over hetzelfde onderwerp, steeds over de veiligheid van Wilders zelf. De man die al jaren met lijm vast zit aan zijn eigen stoel in de Kamer gekozen door ruim een miljoen kiezers, maar hij geeft de indruk dat hij er zit voor zichzelf.
Oude wijn in oude zakken
Daarna begon het debat echt over de regeringsverklaring. Vanaf dat moment werd het oude wijn in oude zakken. Vage toezeggingen van de VVD fractievoorzitter dat achteruitgaan in inkomen gecompenseerd zal worden, wat later werd tegengesproken door de premier: hij gaat zijn best doen. In zijn antwoord op de eerste termijn maakte de premier direct duidelijk dat er van geen van de heikele punten een aanpassing in het regeerakkoord komt. De andere oppositiepartijen hebben ingezet op verminderen van vermogensongelijkheid, niet bezuinigen op de jeugdzorg voor kwetsbare jongeren en niet ontkoppelen van AOW en toegankelijk houden van sociale huurwoningen. Maar het viel allemaal op de rotsen van Rutte 4, mede doordat Wilders zijn spreektijd voor zichzelf gebruikt heeft.
Omtzigt mag ook niet meer zeuren van de premier.
Aan het eind van het debat kon Rutte zich weer de overwinnaar van het debat wanen. Hij had de coalitiepartijen met partijdiscipline achter de plannen van het kabinet geschaard. De rest van de Kamer had het nakijken. Het werd zelfs zo erg dat hij Pieter Omtzigt de maat nam. Omtzigt vroeg de premier naar de uitvoering van een aangenomen motie van november over de uit huis geplaatste kinderen van slachtoffers van de toeslagenaffaire. De 17 zetels van de PVV zijn niet van invloed geweest op dit debat. De nieuwe regering gaat op de oude voet verder. Ze tellen de stemmen en verder niet. De argumenten van anderen blijven in het nieuwe elan. Wilders is een grammofoonplaat geworden waarmee Wilders elk debat gijzelt.
