Boeren die verplicht zijn om 4 procent van hun land braak te laten liggen, kunnen een ontheffing krijgen en dat onder voorwaarden beplanten. Dat heeft de Europese Commissie dinsdag besloten. Maar Nederland heeft vooralsnog moeite met de uitvoering.
Door Simon Trommel
En er is meer goed nieuws voor agrariërs: de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft nog meer verlichting van de druk op agrariërs aangekondigd.
Eis uit GLB voor grotere boeren: laat land braak liggen
Agrariërs die gebruikt maken van subsidies van het gemeenschappelijk landbouwprogramma GLB moeten onder meer aan een serie van negen eisen voldoen, de GLMC-voorwaarden. Eén ervan, ´GLMC-8´ is het braak laten liggen van 4 procent van de oppervlakte als het oppervlak meer dan 10 hectare bedraagt.
Erwten, linzen, en vanggewassen
Met terugwerkende kracht tot 1 januari mogen agrariërs dat land een jaar lang toch beplanten. De voorwaarde die de Europese Commissie stelt, is dat er bepaalde gewassen op worden geteeld. De Europese Commissie wil dat dat stikstofbindende gewassen zijn, zoals erwten, linzen of fava´s. Ook kunnen landbouwers kiezen voor vanggewassen zonder gewasbeschermingsmiddelen. En natuurlijk kunnen ze hun land braak laten liggen. De regel gaat woensdag 14 februari in, met terugwerkende kracht tot 1 januari, en geldt tot 31 december 2024.
Volgens de Europese Commissie beantwoordt de gedeeltelijke vrijstelling aan verschillende verzoeken om meer flexibiliteit, zoals gevraagd door de lidstaten, om beter te kunnen reageren op de uitdagingen waarmee landbouwers in de EU worden geconfronteerd.
Nederland moet binnen 15 dagen actie ondernemen
Lidstaten die de afwijking op nationaal niveau willen toepassen, moeten de Europese Commissie daarvan binnen 15 dagen na de inwerkingtreding van de verordening in kennis stellen, zodat de landbouwers zo spoedig mogelijk op de hoogte kunnen worden gebracht.
Kopzorgen in Den Haag
Dat zorgt voor een hoop hoofdbrekens in Den Haag. René van der Burg van RVO, die de subsidieregeling uitvoert, zei vorige week in de Tweede Kamer dat het geen kwestie is van een vinkje zetten. Met andere woorden, het vergt een omvangrijke aanpassing van de systemen van RVO. Ook is er nog geen politiek besluit genomen. Of Nederland dat binnen twee weken redt, betwijfelen bronnen in Den Haag.
Of Nederland de ontheffing aanvraagt, is dus nog onzeker. Nederland heeft in Brussel wel ingestemd met het voorstel in het overleg tussen de vertegenwoordigers van de lidstaten en de Europese Commissie.
Het voorstel is al in november binnen de lidstaten besproken, op voorstel van Frankrijk. Nederland zou toen al hebben gewezen op invoeringsproblemen. De Europese Commissie leek toen tegen te zijn en vervolgens is het aan de Nederlandse aandacht ontsnapt.
Von der Leyen: nog meer ruimte voor agrariërs
Volgens de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen snijdt het mes aan twee kanten. Von der Leyen: ´Alleen als onze landbouwers van hun grond kunnen leven, zullen zij in de toekomst investeren. En alleen als we samen onze klimaat- en milieudoelstellingen halen, zullen landbouwers kunnen blijven leven. Deze maatregel biedt landbouwers flexibiliteit en beloont hen voor hun cruciale werk om de voedselzekerheid en duurzaamheid in de EU te stimuleren. We zullen binnenkort met meer voorstellen komen om de druk waarmee onze landbouwers worden geconfronteerd, te verlichten.´
En daarmee belooft Von der Leyen nog meer ruimte voor boeren in de regelgeving. Dat laatste zal ongetwijfeld voor zorgen binnen de milieuhoek zorgen in het Europees Parlement. Partijen als de Partij voor de Dieren (die sowieso vindt dat alle landbouwsubsidies moeten worden afgeschaft) vinden de Europese Commissie minder groen worden na het vertrek van de Nederlandse vicepresident Frans Timmermans die Brussel verruilde voor Den Haag.
De SGP in het Europees Parlement vindt juist dat Nederland de maatregel onverwijld moet invoeren.
´Vrijstelling heeft balans tussen natuur en economie´
Het voorstel van de Europese Commissie is zorgvuldig afgestemd op het juiste evenwicht tussen enerzijds het bieden van passende verlichting en flexibiliteit aan landbouwers die met talrijke uitdagingen worden geconfronteerd. Anderzijds bevordert het de bescherming van de biodiversiteit en de bodemkwaliteit, is de mening in Brussel. Janusz Wojciechowski, commissaris voor Landbouw: `Ik denk dat veel landbouwers in de hele Europese Unie dit besluit toejuichen. Het weerspiegelt de buitengewone omstandigheden waarmee onze landbouwgemeenschap wordt geconfronteerd en toont aan dat de Commissie in real time luistert naar, zich inzet en inspeelt op deze behoeften.´
Maar dat geeft wel zorgen in Den Haag.