Rika Jansen – Zwarte Riek – zong Amsterdam huilt recht uit het hart, zegt achternicht Aimée Jansen (48) die alles van haar beroemde tante verzamelt. “Rika zag met eigen ogen dat Joodse buurtgenoten die bij de viswinkel van haar ouders kwamen, na de oorlog niet meer terugkeerden.” De aan de Brouwersgracht geboren Rika Jansen – de Jordaanprinses – overleed in januari op 91-jarige leeftijd.
De naam Jordaanprinses dankte ze aan een carnavalsoptocht in de Jordaan waarbij ze in een koets werd rondgereden. Iedereen kreeg in de Jordaan vroeger snel een bijnaam, vertelt Aimée. De familieleden van Rika werden de Schaggi’s genoemd. Dat heeft te maken met de viswinkel en de spekbokkingen die er werden verkocht, die werden ook schaggi’s genoemd, alhoewel er ook een theorie is dat de naam komt van café de Shah van Perzië op de Ten Katemarkt waar de vishandelende familie Jansen veel kwam.
Zang als vlucht
Juist om de vishandel te vermijden, is Rika Jansen is de showbizz in gegaan, vertelt Aimée, die inmiddels een groot media-archief bij elkaar heeft verzameld, altijd open staat voor nieuwe foto’s, en een facebookpagina over haar beroemde tante heeft. “Werken in de vishandel wilde Rika absoluut niet, dus ging ze zingen. Eerst regelde haar broer optredens, maar die stond slechts een klein deel van de gage aan haar af. Hij ving 2,50 en gaf haar 50 cent. Met Greetje Boltini van de bekende circusfamilie deed ze ook een acrobatiekact. Rika was 10 kilo lichter dan Greetje maar wel heel sterk. Zij tilde Greetje die dan de acrobatische toeren deed.”
Rika was overigens niet de enige zangeres thuis: haar zusters Anna en Maria Zamora zongen ook. Aimée bewondert haar tantes die zongen, alhoewel ze zelf niet gehinderd wordt door enig zangtalent. “Mijn relatie met mijn tante Rika was goed, ik ken haar pas de laatste twintig jaar of zo. Ze was niet altijd de makkelijkste. Maar ik heb ook het idee dat ze op mij was gesteld omdat ik haar deed denken aan haar dochter, die jong is overleden.”
Succes in Carnegie Hall
Daarna ging ze meer zingen, vooral liedjes van haar vriend Kees Manders. Vanuit Amsterdam waar ze haar bekendste nummers Amsterdam huilt en Me wiegie was een stijfselkissie zong, ging ze de wereld over. Beiroet, de Antillen en Carnegie Hall in New York. De beelden van een Rika Jansen die na de grote oversteek tussen de wolkenkrabbers in New York staat, zijn iconisch. Aimée: “Later woonde ze in Spanje, waar ze in haar sportwagen naar toe reed. Ik hoorde pas op de uitvaart dat ze daar ook liedjes in het Engels zong.” Na Spanje keerde ze weer terug naar Zandvoort, waar ze al eerder woonde. “Naar Amsterdam wilde ze niet meer. Ze miste de gezelligheid en saamhorigheid van vroeger, het was haar stad niet meer”, zegt Aimée.
‘Desnoods feest zonder mij’
Rika Jansen was op hoge leeftijd en op een gegeven moment was het op, zegt Aimée. Haar gezondheid was al een tijd slecht. Jan de Bie, organisator van het Jordaanfestival nodigde haar bij de veertigste editie uit als eregast. Dat ging niet meer vanwege haar conditie. Ze had toen een bacteriële infectie aan haar benen. Die was zo ernstig dat ze even het gevaar liep dat er een been moest worden geamputeerd. Ze had haar eigen verjaardagsfeest al gepland toen ze het ziekenhuis in moest. Ze zei: “Als ik het niet overleef, dan moeten jullie maar zonder mij feesten. Het feest moet doorgaan.” Uiteindelijk werd het een prachtig feest. Met Rika Jansen.
