Je kunt de TV niet aanzetten, de krant opslaan, of de nieuwskanalen op internet lezen om te zien dat er van alles gaande is in de Nederlandse samenleving. Na 10 jaar kabinetten Rutte zijn de effecten van zijn beleidsmaatregelen merkbaar. Soms duurt het wat langer voor effecten zichtbaar of merkbaar worden en soms al na een paar jaar, maar beleidsmaatregelen hebben effect.
Door Chris Zeevenhooven
Een voorbeeld van effecten van beleidsmaatregelen betreft het besluit van de regering om vanaf 1994 drijfmest te injecteren in plaats van bovengronds uit te rijden. Dat leek een technisch mooie beslissing. Er werd te veel drijfmest uitgereden en met een brede sproeier. Dat gaf stankoverlast door het vrijkomen van ammoniak. Maar nu, 25 jaar later, is het effect dat de emissie veel meer te maken heeft met de omstandigheden bij het uitrijden (nat of droog), dat het bodemleven wordt aangetast, dat de nesten van weidevogels kapot gaan, het wormen verjaagt en dat er drie maal zoveel lachgas (broeikasgas) vrijkomt. Nu die problemen zich voordoen, vinden beleidsmakers het moeilijk om achterom te kijken en de beleidsmaatregel te herroepen. Oftewel de analyse maken of de beleidsmaatregel wel de juiste was.
Woningnood door kabinetsbeleid
Van de boeren naar een ander actueel voorbeeld: de woningmarkt. Er ontstond vanaf 2015 met het herstel van de economie krapte op de woningmarkt. Tegelijkertijd was er grote boosheid in de Tweede Kamer over het gedrag van een aantal bestuurders van woningcorporaties. Na een parlementaire enquête is door de hele Tweede Kamer (behalve SP) ingestemd met de nieuwe woningwet en worden alleen corporaties aangeslagen met een verhuurdersbelasting. De corporaties zingen nu een toontje lager en hebben weinig positie in de leefbaarheid van de wijk en kunnen amper nieuwe bewoners huisvesten. Delen van het woningbezit zijn verplicht verkocht aan speculanten en beleggers die het weer door verhuren voor een hogere huur. Er is nu niet alleen sprake van krapte op de woningmarkt maar van grote woningnood.
Drugsoverlast terug in Klarendal?
Arnhem is de afgelopen weken twee maal in het landelijk nieuws geweest. De eerste keer betrof het een uitzending bij #RTLnieuws over ondermijning en overlast door het terugkeren van drugsoverlast in de wijk Klarendal. Klarendal was in 2000 een onveilige achterstandswijk waar bijna alle Arnhemse coffeeshops gevestigd waren en waar klanten van heinde en verre naar toe kwamen. Met een gericht actieprogramma van de gemeente samen met een woningcorporatie en bewoners is er een enorme transformatie gerealiseerd. Door de aanpak, financieel gesteund door Rijksbeleid (Grote Stedenbeleid en daarna Vogelaarwijk), is Klarendal een hippe wijk geworden waar iedereen kan zijn en wil wonen. Er zijn een flink aantal corporatiewoningen en er zijn woningen in de vrije sector, nu nog in een gezonde mix. Maar met het eerste kabinet Rutte in 2010 is deze wijkaanpak van het Rijk stopgezet door minister Blok. Met het uitreiken van de gouden Pyramide (een prestigieuze prijs) stelde hij dat die manier van werken door de corporatie zoals in Klarendal absoluut niet de bedoeling is en wettelijk verboden wordt. Corporatie, gemeente en bewoners werden feitelijk voor schut gezet. Nu neemt hand over hand de overlast in aandacht wijken weer toe, gemeenten staan er alleen voor en proberen allemaal het wijkbeleid zelf uit te voeren, maar nu zonder geld. Corporaties houden zich gedeisd en bewoners verliezen meer en meer het vertrouwen. Maar er is niemand in de Tweede Kamer die terugkijkt en durft te zeggen, ‘Sorry, dat hebben we verkeerd gedaan’. Ook Lodewijk Asscher (PvdA) kon in antwoord op mijn vraag tijdens zijn spreekbeurt in Velp het woord ‘sorry’ niet over zijn lippen krijgen. Hij staat daar niet alleen in.
Drama in Immerloo
Het laatste voorval waar Arnhem de landelijke media haalde betrof de brand in het portaal van een flat met oud en nieuw. Een vader en zijn zoon verloren erbij het leven en moeder en dochter werden ernstig gewond. Burgemeester Marcouch toonde zijn medeleven en sprak bij @Nieuwsuur stevige woorden dat er een beschavingsoffensief nodig is en een stevige wijkaanpak. De flat waar dit drama plaatsvond ligt in de wijk Immerloo een echte aandachtswijk. Met het stopzetten van de wijkaanpak door het Rijk zijn gemeenten het vanaf 2014 zelf gaan doen. Arnhem spreidde de beschikbare middelen over alle wijken in de stad en verminderde daarmee het programma op aandachtswijken. De bestaande wijkaanpak werd vervangen door Vanwijkenweten waarbij meer ambtenaren in de wijk moesten gaan werken. De budgetten werden opgedeeld naar gebieden. Het is voor de burger (en de gemeenteraad) een onduidelijke chaos geworden. Ondertussen sterft het wijkoverleg een stille dood doordat het amper serieus genomen wordt door het stadsbestuur. Met andere woorden beleidsmaatregelen (van kabinetten Rutte) hebben effect.
