Meer mensen naar de stembus krijgen, betekent vooral de jeugd verleiden om naar de stembus te gaan, meent europarlementariër Marietje Schaake (Alde, D66). Uit politicologisch onderzoek blijkt inderdaad dat jongere generaties minder stemmen dan oudere, en iedere generatie stemmen ze minder. De opkomst in 2014 was krap 37 procent en van de jongeren van 18-24 jaar ging slechts 18 procent naar de stembus. Marietje Schaake ziet dat graag stijgen.
Schaake: Wij als D66 zetten ons in om de jongeren naar de stembus te krijgen.’ En dat gebeurt op een positief kritische manier, zegt ze. ‘Je kunt Europa afbreken, maar dan heb je geen lagere roamingtarieven en slechtere handelsverdragen. Je kunt ook zeggen dat je het beter wilt, een beter Europa. Daar gaan wij voor als D66.’
Europa is ingewikkeld
Het Europees Parlement is een van de twee wetgevers in de Europese Unie. De andere wetgever is de Raad die bestaat uit de lidstaten. Juist dat maakt wetgeving een lang en ingewikkeld proces. In het parlement worden zaken behandeld in commissies en vervolgens plenair, net zoals bij de Tweede Kamer. Maar vervolgens moeten de lidstaten ook tot een akkoord komen en dat moet weer met het parlement onderhandeld worden, in zogenaamde trilogen, met de Europese Commissie als derde onderhandelingspartner. Dat betekent dat besluiten nemen soms lang duurt en dat besluiten ingewikkeld zijn qua proces en inhoud. Bovendien moeten die besluiten nationaal weer worden ingevoerd waar wel meestal weer eigen beleidsruimte is. Voor het Europees Parlement stemmen de kiezers op nationale partijen die weer een Europese fractie vormen met andere fracties. Het CDA zit bijvoorbeeld in een fractie met de Duitse CDU en de fractie van Fidesz, ook de partij van de Hongaarse premier Orban.
Platform voor jongeren: ikstemdezekeer.eu
Ook het Europees Parlement in Nederland spant zich in om jongeren naar de stembus te krijgen op 23 mei 2019 als hier de verkiezingen worden gehouden. Het Europees Parlement in Nederland wil jongeren mobiliseren met het platform ikstemdezekeer.eu waar ze zich aan kunnen melden als vrijwilliger om mensen te informeren over de verkiezingen en helpen om evenementen te organiseren. De Nederlandse vertegenwoordiging van het Europees Parlement faciliteert dat met bijvoorbeeld materiaal en vergaderruimte in het Huis van Europa aan de Korte Vijverberg in Den Haag.En dat heeft al actie tot gevolg. Drie jongerenorganisaties proberen daar wat aan te doen. Hun doel is te laten zien dat millennials niet lui, narcistisch en verwend zijn, maar nadenken over Europa als identiteit.
Het gaat om De Kiesmannen, die een publiek in een keer klaar stomen voor de verkiezingen. Vox Pop organiseert speeddates en online debat over verkiezingen, dus ook de Europese verkiezingen. Are we Europe gaat met lokale journalisten en burgers in gesprek over de vraag ‘zijn jullie Europa en zo ja, hoe’?
Geen informatie, geen interesse
Al dat werk kan een doel dienen: uit de eurobarometer, een regelmatige survey blijkt dat 68 procent van de Nederlanders interesse heeft in de verkiezingen maar slechts 31 procent weet dat ze in mei worden gehouden. 32 procent heeft geen interesse, bleek uit diezelfde eurobarometer. De burger heeft overigens te maken met een informatietekort, bleek eerder uit onderzoek van de Amsterdamse hoogleraar politieke communicatie Claes de Vreese: als mensen niet zijn blootgesteld aan Europees nieuws, zijn ze minder geneigd om te stemmen, bleek uit vergelijkend onderzoek.
Schaake is tot de verkiezingen europarlementarier voor D66 en zit voor die partij in de Alde fractie (@aldegroup), de Alliance of liberals and democrats in Europe. Ook de VVD maakt deel uit van die fractie. Maar het maakt wel verschil of je VVD kiest of D66, zegt ze. ‘Dat maakt uit of je een wat linkser liberaal geluid wilt laten horen in Europa of een wat rechtser liberaal geluid’, zegt Schaake, die zelf na de verkiezingen wat anders gaat doen.
Wat doet een europarlementariër?
Schaake zelf is in de fractie onder anderen verantwoordelijk voor mensenrechten en de situatie op het Arabisch schiereiland, hoogst actueel vanwege de moord op de Arabische journalist Jamal Khashoggi. Zij is van de 26 Nederlandse leden van het Europees Parlement (na de Brexit krijgt Nederland er 29, omdat er zetels vrijkomen) degene die het hardste trok om een scherpe veroordeling van de Saudiërs door Europa te krijgen, zegt haar collega Judith Sargentini van GroenLinks, die zelf de autoritaire leiders van Oost-Europa aanpakt in het Europees Parlement.
De moord op Khashoggi, die in zijn laatste column pleitte voor meer vrijheid van meningsuiting in de Arabische wereld, door een doodseskader in het consulaat, noemt ze een ‘brute en absurde moord’ waartegen Europa moet optreden. Merkel heeft de Duitse wapenexporten stilgelegd naar Saudi-Arabie en het Europees Parlement vindt dat Europa dat moet volgen. Ook wil Schaake dat de tegoeden van degenen die betrokken zijn bij de moord worden bevroren en dat ze Europa niet meer in kunnen komen. ‘Dan raak je ze toch, ze kunnen niet meer bij hun geld en ook niet meer naar hun jetsetfeestjes in Saint Tropez’, zegt ze. Het optreden in deze zaak maakt volgens Schaake duidelijk waar Europa voor staat. ‘Onze kwaliteit van leven, onze waarden, onze democratie en onze economie beschermen.’ Het Europees Parlement heeft na de moord en met inspanning van Marietje Schaake een resolutie aangenomen en een oproep gedaan wapenexporten stil te leggen. Maar uiteindelijk is dat een zaak van de lidstaten. Het parlement kan vooral een politiek signaal geven.
‘Europa wèl dichtbij’
Vaak is het beeld dat ‘Europa’ onbereikbaar is en dat de europarlementariers ver weg zijn. Dat betwist Schaake. ‘Ik krijg heel veel emails en telefoontjes en socialmediacontacten van burgers die wat willen delen of een vraag hebben en trouwens ook van journalisten.’ Een veel gehoorde klacht in Brussel en Straatsburg – en niet alleen bij D66 – is dat nationale politici vaak alles wat goed gaat naar zich toetrekken en op het moment dat iets niet goed gaat, ze ‘Brussel’ de schuld geven. Schaake herkent dat ook. ‘Nationale politici zouden die reflex moeten laten voor wat het is.’
‘Europa is voor gewone mensen zoals de vrachtwagenchauffeur’
Marietje Schaake denkt dat de EU en het Europees Parlement het beste zijn uit te leggen aan de hand van concrete voorbeelden die dicht bij mensen liggen, door te laten zien wat het concreet voor de burger betekent. En dat is nogal wat. Schaake: ‘Het werk van het parlement gaat alle mensen aan en niet alleen de CEO van een groot bedrijf. Ik heb mij ingezet voor betere handelsverdragen, hard nodig in deze tijd met handelsoorlogen tussen de VS en China. Ik werkte aan een betere auteursrechtenregeling en voor betere roamingtarieven, om maar even wat onderwerpen te noemen die dicht bij de kiezer liggen.’
Europa is niet alleen voor de CEO, maar ook voor de vrachtwagenchauffeur, stelt ze. ‘De vrachtwagenchauffeur weet precies waar de Europese Unie over gaat. Want juist voor hen zijn maatregelen genomen dat ze niet onafgebroken achter het stuur mogen zitten, dat er geen arbeid verplaatst wordt naar lage lonenlanden en dat ze op een goede manier moeten rusten of dat er geen lange rijen zijn bij de grens tussen Nederland en Duitsland. Die vrachtwagenchauffeur weet precies waar Europa over gaat. De EU is er ook voor de studenten en niet alleen die van het hoger onderwijs’, zegt ze verwijzend naar Erasmus +, het studieuitwisselingsprogramma waar mbo’ers ook gebruik van kunnen maken. ‘Genoeg redenen om 23 mei wèl naar de stembus te gaan!’
Journalist Simon Trommel van Trommel Media volgt Europese politiek op de voet in Nederland en in Straatsburg en Brussel. Hij richt zich vooral op de wisselwerking tussen Nederlandse en Europese politiek en de effecten daarvan in Nederland. Hij schrijft op buurtenregio.nl over de Europese verkiezingen van 23 mei 2019. Deze serie wordt mogelijk gemaakt door de Stichting Project.
