Op een zonovergoten donderdag zijn leden van het LPB (vakgroep van wijkambtenaren) in Zutphen bij elkaar gekomen om kennis te delen over het ambacht van DE ambtenaar in de wijk. Na afloop zat ik aan tafel met José en Jos uit Apeldoorn.
Door Chris Zeevenhooven
Wij lieten ons het Italiaans eten goed smaken en namen nog even de dag door. Jos bevestigde mijn vraag of hij vrijdag zijn vrije dag had. Maar zei hij: ‘er is een problematische situatie in mijn wijk en ik sta standby om naar Apeldoorn te gaan’. Nog 11 maanden en dan gaat Jos met pensioen, hij heeft een groot deel van zijn leven als techneut bij Arcadis gewerkt, maar zijn toelichting van een casus tijdens de studiedag gaf aan dat hij het vak van ambtenaar in de wijk beheerst. Stapsgewijs processen aflopen, verantwoordelijkheden helder krijgen, relaties aanbieden en eigen positie duidelijk maken. Jos is een persoonlijkheid die het niet nodig heeft om mandaat te krijgen, dat heeft hij. En hij stuurt op resultaten. De laatste tijd heeft hij veel inzet gepleegd op sociaal vlak, terwijl zijn basis kennis op fysiek vlak ligt. Maar dat terrein loopt inmiddels gesmeerd. Jos is een goed voorbeeld van een sterke ambtenaar in de wijk.
Burgemeester houdt van de wijkverbinder
Met de bijeenkomst ging het over de vaardigheden van de ambtenaar in de wijk en in de middag toegelicht met een aantal voorbeelden op locatie. De opening was voor de burgemeester die direct het belang van de ambtenaar in de wijk onderkende door een nieuwe naam uit de hoed te toveren, de wijkverbinder. Zij ziet het belang van een sterke ambtenaar in de wijk die mensen kan verbinden en naar binnen halen om effectiever en succesvoller te zijn als gemeente en lastige vraagstukken het hoofd te bieden. In een adem werd erbij gezegd dat Zutphen een groot aantal mensen in de bijstand kent. Met de daadkracht van de burgemeester is de kans groot dat de wijkverbinder hier ook een taak gaat krijgen.
Het dilemma van de wijkambtenaar in de organisatie
Gemeentesecretaris Boy Janssen gebruikte zijn spreektijd om de ontwikkeling van de organisatie in de tijd door te nemen. Met de juiste management termen wilde hij duidelijk maken dat alle ambtenaren in de wijk moeten gaan werken. Dat geluid past helemaal in de trend van deze tijd. Iedere zoveel jaar is er een nieuwe golf van organisatie ideeen in gemeenteland en gemeentesecretarissen voeden elkaar hoe de organisatie dan georganiseerd moet worden. Ik zou liever zien dat het begrip civil servant en noodzakelijke deskundigheid in de organisatie om wettelijke taken te kunnen uitvoeren centraal staat. Burgers brengen belastinggeld bijeen om de samenleving (de polder) goed te organiseren en dat is iets anders dan een bedrijf runnen. De overheid is geen BV. Om de verbinding tussen die organisatie en de burgers in de wijk te organiseren en de kloof te dichten zijn wijkambtenaren aan de slag gegaan. Dat is al vele jaren in heel Nederland het geval en al heel lang zijn er steeds weer discussies waar in de organisatie die eigenzinnige, zelfstandig opererende ambtenaren ondergebracht moeten worden. Ze zoeken vaak de rand op en zijn moeilijk te vangen onder de doctrine van de gemeentesecretaris. De nieuwe burgemeester van Zutphen ziet de kracht van die kwaliteit en wil die graag gebruiken. Dat kan als de wijkambtenaar dicht bij de directie en dicht bij het college te vinden is, daarnaast is intern mandaat en rugdekking nodig om te kunnen werken. Dat kan beter als er minder tussenlagen zijn en ondersteuning goed geregeld is.
Proceswijzer tool voor LPB?
Na de toespraken gingen we aan de slag in groepen om door te praten over de vaardigheden. We werden daarbij geholpen door de proceswijzer voor de wijkambtenaar. Dat leek ingewikkeld, maar uiteindelijk toch een heel bruikbaar en praktisch toetsing instrument met een lijst met goede tips hoe aan de slag te gaan, ook voor de beginner. Het lijkt mij een goed idee als het LPB deze proceswijzer oppakt en verder het land in brengt en er verhalen bij vertelt over het praktisch gebruik van de proceswijzer aan de hand van voorbeelden. Dan kunnen gemeentesecretarissen ook beter zien wat ze aan deze buitenbeentjes hebben voor het effectiever maken van de gemeente in de gemeente.
