In een warrige commissie vergadering in de Tweede Kamer hebben de minister van Landbouw en de minister van Stikstof en Natuur het beleid voor de komende jaren gepresenteerd. De discussie ging vooral over het plan om een stringent stikstof beleid te gaan voeren en de provincies wettelijk de opdracht te geven dat uit te voeren door boeren mogelijk te dwingen te stoppen met boeren. De provincie als uitvoeringskantoor voor de plannen van het Rijk. De kaders zullen strak zijn want de kritische depositiewaarde (KDW) moet in de Natura2000 gebieden substantieel lager worden dan die nu is. Of de natuur daarmee beter wordt of niet, daar gaat het niet om, we moeten ons aan de ons zelf opgelegde regels houden. Bureaucraten aan het roer.
Door Chris Zeevenhooven
Op last van Europa moest iedere lidstaat een flink aantal natuurgebieden (Natura2000) aangeven die op termijn moeten voldoen aan een aantal kwaliteiten. Nederland heeft lang gewacht met het aanmelden van die terreinen en we hebben zelfs (te kleine) terreinen aangemeld die nog ingericht moeten worden als natuurgebied. Natuur op bestelling. De kritische depositie waarde (KDW) die vervolgens is vastgesteld is dermate kritisch dat zelfs zonder enige activiteit (in de verre omtrek) die waarde niet gehaald kan worden, omdat bijvoorbeeld de stikstofuitstoot vanaf zee en uit het buitenland de waarde al overschrijdt. Dat geldt met name voor de natuurgebieden op de zandgronden in het grensgebied met Duitsland. Met andere woorden Nederland heeft zichzelf een groot probleem op de hals gehaald door niet tijdig, nauwgezet en haalbare natuurgebieden en criteria aan te geven. Daarnaast zijn we jaren vergeten om de bestaande natuurgebieden beter te beheren en onderhouden en de overheid heeft geen toezicht gehouden op de staat van de natuur. Daar komt bij dat Nederland steeds meer bebouwd raakt door verstedelijking, de almaar groeiende mobiliteit maar ook door de bouw van vele recreatieparken met huisjes. Distributiedozen schieten als paddenstoelen uit de grond en via bestaande en nieuwe wegen voeren vrachtauto’s de goederen af en aan en stoten daarbij grote hoeveelheden stikstof uit. Tel uit je verlies.
Welke partijen zorgen voor een te veel aan stikstof?
Doordat we ons onhaalbare doelen gesteld hebben en eerst gingen bouwen om daarna in de natuur de stikstof te compenseren (het PAS model) is Nederland in een patstelling terecht gekomen. Milieuorganisaties zijn naar de rechter gestapt en die hebben met de wet in de hand het land deels op slot gezet. Op basis van rekenmodellen van het RIVM wordt berekend welke partijen voor de uitstoot zorgen. Eerst was het aandeel van de landbouw en met name de veeteelt 46% en later werd dat gecorrigeerd naar 41%. (Er is veel aan te merken op het rekenmodel dat gebruikt wordt en ook dat er te weinig wordt gemeten). In tegenstelling tot boeren hebben lang niet alle partijen uit industrie en de luchtvaart de natuurvergunning op orde met de stikstofberekening. Een deel van de stikstofuitstoot komt ook uit het buitenland en vliegtuigen die in Nederland hoger dan 900 m vliegen worden aan het buitenland toegerekend, die tellen hier niet mee maar dragen bij aan de deken van stikstof. Maar de landbouw zou de grootste stikstof uitstoter zijn. Maar wat vooral speelt is dat de boeren 2/3 van ons land bezitten en dat land is nodig voor economische groei.
De verwarring door de lijsten van stikstof producenten
De minister van Stikstof heeft op antwoord van vragen van het kamerlid Laura Bromet van Groen Links een lijst met de grootste industriële en lijst met de agrarische vervuilers naar de Kamer gestuurd maar ook daarbij zijn fouten gemaakt in de berekening. Veel agrariërs zijn te zwaar aangeslagen en van de industrie is alleen de gebruiksruimte opgenomen, de andere nog niet gebruikte ruimte is weggelaten. Maar voor de minister van Stikstof met hulp van de minister van Landbouw is wel duidelijk dat ongeacht meten of rekenen een flink aantal boeren moeten stoppen om stikstofruimte te scheppen en daarmee aan de eigen regels te kunnen voldoen. Het grootste deel van die vrijgekomen stikstof (70%) kan dan ingezet worden voor woningbouw, wegenbouw, industrie en wegen en vliegvelden..
Minder stikstof zodat de economische motor weer draait?
Het doel van de VVD minister van Stikstof is niet de natuur redden, maar om de economische motor van Nederland weer van het slot te halen en nog meer stikstof en CO2 produceren. Er wordt voor het voorgestelde stikstof beleid 25 miljard euro gemeenschapsgeld ingezet onder het mom van het redden van de natuur. Ieder weldenkend mens weet dat het een onhaalbaar idee is in het almaar verder verstedelijkend Nederland. Natuurgebieden worden parkgebieden en boeren worden gedwongen steeds efficiënter met precisie landbouw te werken door de almaar stijgende grondprijzen en om de kosten en uitstoot te reduceren.
Natuur of klimaat?
Ondertussen is er een nieuw rapport over de staat van het klimaat verschenen wat aangeeft dat het klimaatprobleem steeds nijpender wordt. De opwarming van de aarde gaat voorbij de gestelde waarde van 1,5 graad stijging en we slagen er niet in om minder CO2 de atmosfeer in te blazen. Ondanks mooie woorden en bedoelingen is er weinig resultaat. Het tijdspad dat rest om daar wat aan te doen is nog 7,5 jaar. Ondertussen maakt dit kabinet geld vrij om stikstof te besparen om nog meer CO2 te gaan produceren, want menselijke activiteit zorgt daarvoor.
Minder CO2 uitstoten ook goed voor minder stikstof?
Is het daarom niet veel verstandiger om het afleidende stikstofbeleid aan te passen en in te zetten op het zo snel mogelijk terugdringen van de CO2 uitstoot in de landbouw en natuurbeheer. Een mooie bijvangst kan zijn dat de stikstofuitstoot parallel naar beneden gaat, dat natuurgebieden minder te leiden hebben van de klimaatverandering door extreem natte en droge perioden. Maar de natuur verandert hoe dan ook, ook door de verandering van het klimaat. De natuur kan zich niet meer in de mal van 25 jaar geleden persen. Los van het feit of onze inspanning een fractie bijdraagt aan het verminderen van de stijging van de temperatuur op aarde is het verstandiger om in te zetten op het terugdringen van de uitstoot van CO2. Dan hebben we de beste poging gedaan om een bijdrage te leveren en de daarbij opgedane kennis op landbouw gebied kan uitgedragen worden in de hele wereld.