Fotografen en freelancers in de journalistiek en de audiovisuele sector worden zwaar getroffen door de coronacrisis: opdrachten vallen weg, er zijn geen evenementen meer en dat is een hard gelag. Een fotograaf uit het zuiden des lands: ´Ik heb mijn opdrachten tot eind september in twee dagen zien verdampen.´ Dat er niet veel mensen weten dat er ook Europese hulp mogelijk is, is ook duidelijk.
door Simon Trommel
Eurocommissaris Věra Jourová, vice-president voor waarden en Transparantie roept de lidstaten en andere partijen in de EU op om de media te ondersteunen. In Nederland hebben vooral lokale en regionale media en hyperlocals het zwaar door inzakkende advertentiemarkten en worden met name fotojournalisten en freelancers zwaar getroffen. ´We moeten samen handelen´, aldus Jourová.
´Cruciale rol journalistiek´
Eurocommissaris Vera Jourová riep via twitter op tot actie. ´Meer dan ooit hebben journalisten hun cruciale rol laten zien, voor democratie, om verslag te doen, feiten te checken en te informeren. We hebben extra instrumenten aan de lidstaten gegeven om de mediasector te ondersteunen. We moeten gezamenlijk handelen.´
Ze deed haar uitlatingen vlak nadat een Italiaanse journaliste maandagmiddag in Brussel bij de persbriefing vragen had gesteld over de staking bij het Italiaanse persbureau ANSA, waar journalisten onlangs staakten tegen bezuinigingen. Ook in het Europees Parlement kwam de weinig rooskleurige situatie van de media afgelopen maand uitvoerig aan de orde.
Hard getroffen
Tijdens de persbriefing antwoordde een woordvoerder van de Europese Commissie namens Jourová dat de media van groot belang zijn voor de democratie en dat kleine en grote mediabedrijven en freelancers hard zijn geraakt door de pandemie. Ook werd gememoreerd dat Jourová meermaals bij de lidstaten heeft aangedrongen zorg te dragen voor een open en vrij medialandschap.
Staatssteun mogelijk
Staatssteun is mogelijk voor noodlijdende media. Staatssteun is aan strenge regels gebonden, om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Maar door de coronacrisis zijn die regels voor beurzen, leningen, garanties en subsidies tijdelijk versoepeld. Maar ze moeten wel getoetst worden aan het EU-recht. In Brussel wordt gezegd dat de toetsing voor staatssteun erg snel wordt verwerkt. Verder gaat Brussel zo soepel mogelijk om met de begrotingsregels waaraan de lidstaten zich hebben gebonden. Ook is er een nieuw instrument, Sure, om arbeidstijdverkortingen te financieren. Dat genereert 100 miljard euro aan goedkope leningen.
Inzet ESF+
Ook kan ESF+ worden ingezet voor de media. In Nederland biedt dat nu geen soelaas, omdat het geld voor ESF+ op is. Hoe dat volgend jaar uitpakt, valt nog te bezien: de Europese begroting die Nederland te hoog vindt, moet nog worden uitonderhandeld. De Europese Commissie moedigt lidstaten aan om ESF+ ook in te zetten voor journalisten, of ze nou in loondienst zijn of als zelfstandige werken.
Verder is het Corona Response Investment Initiative van 37 miljard beschikbaar dat bestaat uit restgelden uit diverse potjes dat nog niet is uitgegeven. Daar zit voor Nederland nog 25 miljoen in.
Garanties Europese Investeringsbank
Bronnen in Brussel melden dat er verder hard wordt gewerkt om de cultural and creative sectors guarantee facility aan te passen aan de economische noden van de coronacrisis en dat komt de cultuursector en de media ten goede. De cultural and creative sectors guarantee is een garantiemechanisme van de Europese Investeringsbank EIB om vooral kleine en middelgrote ondernemingen te financieren met leningen van 1000 euro tot 2 miljoen euro en mediabedrijven vallen ook onder die regeling. Ook voorziet de EIB in microfinanciering en microkredieten. Dat loopt via intermediairs die bij de EIB in Luxemburg – in Amsterdam is ook een kantoor – garanties kunnen aanvragen op geld dat ze uitlenen. Overigens worden deze garanties in Nederland nauwelijks gebruikt.
Nederland gaf eerder wel steun aan media. Dat betreft 11 miljoen die voor volgend jaar was toegezegd. Dat geld wordt dit jaar al uitgegeven vanwege de pandemie.
