Deze dagen is het weer zover. Iedere vier jaar mogen kiesgerechtigden van de gemeente hun stem uitbrengen voor de gemeenteraad. Om mij heen hoor ik van veel mensen dat ze niet weten op wie of welke partij ze moeten stemmen. Wethouder Jan van Dellen (VVD), verantwoordelijk voor de gemeentelijke organisatie is trots dat de gemeente beter scoort op dienstverlening naar de burger: “De wachtrij voor bellers is korter geworden en de Fixy klachten worden steeds beter afgehandeld”. Hij beaamt dat er nog wel veel moet gebeuren.
Door Chris Zeevenhooven
De gemeente speelt een steeds belangrijkere rol in ons leven. Het sociale vangnet is grotendeels van het rijk naar de gemeente verplaatst. De gemeenten hebben daar onvoldoende geld bij gekregen om het op de vertrouwde manier uit te voeren. Daardoor komen andere gemeentelijke taken en diensten in de knel. Er moet regelmatig bezuinigd worden op de kleine en fijne dingen die het leven in een gemeenschap aangenaam maken. Er wordt bezuinigd op de bibliotheek, de sportclub, het zwembad, activiteiten in de wijk, jeugd- en jongerenwerk en het buurthuis. Maar er is de afgelopen tijd ook bezuinigd op de organisatie van de gemeente zelf. Delen van de organisatie zijn uitbesteed en uitgeplaatst. De gemeente Arnhem is net als andere gemeenten een regie-gemeente geworden. In die periode is de gemeentelijke organisatie twee keer, kort achter elkaar, gereorganiseerd.
Van Diensten naar Clusters
In 2014 was er nog een organisatie van diensten, diensten met herkenbare namen zoals dienst Stadsbeheer, Sociale Dienst, Stadsontwikkeling en de Dienst Welzijn, Onderwijs en Cultuur met herkenbare ambtenaren die het gezicht bepaalden. De diensten waren aanraakbaar. Dat is veranderd in een organisatie van 6 Clusters en een uitvoeringsorganisatie. Belangrijke zaken zijn uitgewerkt in programma’s. De managers van de clusters en de programma’s geven inhoudsloos leiding en gaan met een carrousel van functie naar functie. Het is een doolhof in de stad geworden. Was er tot voor kort nog een organisatieschema met functies en namen op de website van de Gemeente Arnhem nu is niets meer te vinden. Het lijkt een politbureau, dat de echte macht heeft in de stad en dat het geld uitgeeft.
Inzicht in en verantwoording van de budgetten
In de interviews met een aantal lijsttrekkers over burgerparticipatie werd verteld dat ze te weinig inzicht hebben hoe de begroting en uitgaven van de programma’s er in volle breedte uitzien. De raad vergadert over de extra budgetten die ingezet worden, maar niet over het volledige overzicht. De raad gaat daarom de programma’s één voor één van onder af weer opbouwen om meer inzicht te hebben voor de goede keuzes. De raad heeft er overigens in meerderheid wel voor gekozen om het totale wijkbudget van eerst 110 miljoen en nu 85 miljoen niet te specificeren per wijk. (wat is er met het verschil van 25 miljoen gebeurd?). Daardoor hebben de Teams Leefomgeving de vrije hand van uitgeven.
Van wijkgericht werken naar Van Wijken Wijken.
Na de reorganisatie naar clusters werd in 2015 opnieuw gereorganiseerd naar Van Wijken Weten met het argument om de kloof tussen burger en stadsbestuur te dichten, maar ook een bezuiniging van het rijk op te lossen. Veel vak-ambtenaren moesten in de wijk gaan werken. Ze werden wijkmanager in zogenaamde Teams Leefomgeving en zijn samenlevingsprocessen gaan sturen en het wijkenbudget uitgeven. (De teams gaan overigens niet over de leefomgeving, want dat is de taak van het cluster openbare ruimte). Voor die omzetting was Arnhem toonaangevend in Nederland op het gebied van wijkgericht werken met zo’n 8 fte wijkmanagers en scoorde op de lijst van meest succesvolle 40 Vogelaarwijken nummer 1 en 2 met Klarendal en Malburgen. De wethouder van Democraten66, die dat indertijd bedacht had wilde die verandering niet bespreken met het COW, het centraal overleg wijken. Dit overlegorgaan is daarna nioot meer uitgenodigd door de gemeente voor overleg.
Teams Leefomgeving zorgen voor willekeur
Inmiddels zijn we 7 jaar verder. De Teams Leefomgeving doen hun best, maar het is een wirwar geworden, waar je mensen moet kennen om verder te komen anders heb je pech gehad. De formele burger-participatie van de wijkplatforms is op een zijspoor gezet en ze worden amper geconsulteerd. De bewoners-budgetten voor de wijken zijn herverdeeld en de wijken waar vooral burgers met hogere inkomens wonen hebben een verdubbeling van budget gekregen ten koste van wijken zoals Klarendal. In die gegoede wijken zijn geen wijkplatforms, maar krijgen de wijkverenigingen het budget bijgeschreven. Wethouder Louwers (PvdA) heeft de ambtelijk gemaakte gaten, waardoor de wijkkrant in Klarendal dreigde te verdwijnen met noodoplossingen proberen te dichten. Het lijkt vooral een kloof tussen de burger en de gemeentelijke organisatie. De politiek zweeft daar verdwaasd tussendoor.
De raad speelt TweedeKamertje en veel kiezers weten niet wie te kiezen
Als je de uitnodiging voor een raadsvergadering bekijkt en ziet met wat voor een berg stukken raadsleden te maken hebben, is het begrijpelijk dat de raadsvergaderingen veel gaan over triviale zaken, waar partijen de eigen stokpaardjes kunnen bereiden. De raad speelt TweedeKamertje met gedragscodes en voorzitters die het heerlijk vinden om het drukste jongentje van de klas op zijn nummer te zetten. Samen het beste voor de stad doen, stokpaardjes op stal houden, burgerparticipatie gebruiken om keuzes te onderbouwen en accepteren dat de bewoners met een referendum een richting aangeven, dat vinden veel raadsleden moeilijk. Dat maakt het verklaarbaar dat het lastig is om het stemrecht te gebruiken. Zeker de helft van de kiesgerechtigden in Arnhem gaat niet stemmen, die denken of ik nu door de kat gebeten wordt of door de hond, het is allemaal 1 pot nat.
——
Praktische tip: Als je niet weet op wie of welke partij je wilt stemmen, begin eens andersom: op wie zou je zeker niet stemmen en werk zo de lijst af tot er eentje over blijft. Maak dat hokje rood en spreek die persoon erop aan. Succes.
——
