Met de laatste gemeenteraadsverkiezingen deed minder dan de helft van de stemgerechtigde kiezers van Arnhem mee met de verkiezingen (46.5%). Er zit eigenlijk een college zonder mandaat. Dat heeft ook de nieuwe raad geraakt. Er is een project gestart om onderzoek te doen waarom de meerderheid van de Arnhemmers de verkiezingen links laat liggen, waarom ze worden buitengesloten.
Door Chris Zeevenhooven
Josse de Voogd, verkiezing geograaf en René Cuperus, publicist bijten de spits af met een analyse over de situatie in Arnhem. Zij hebben een studie gedaan naar de mensen die in Nederland en in Arnhem afgehaakt zijn, die niet meer mee doen met verkiezingen omdat het hen niet uitmaakt of ze door de kat of de hond gebeten worden.
Democratie moet je leren en mee kennis maken
Er zitten zo’n 60 mensen op de trappen van de stadhuishal. Het gordijn is open gelaten waardoor er een groot zwart gat is achter de sprekers. Dat zwarte gat verbeeldt de Arnhemse politiek voor de meeste Arnhemmers. Cuperus begint: “Hoe kansrijker iemand is hoe meer kans dat iemand gaat stemmen. De tevreden burgers bepalen de samenstelling van de Gemeenteraad, dat zijn mensen die in de tevredenheidszone leven”. Arnhem wordt ook wel het Haagje van het Oosten genoemd, maar daar zit ook het probleem net als in Den Haag, een stad met een diepe tweedeling. De problematiek van Arnhem zie je ook terug bij de grote vier steden van Nederland. Veel mensen met een goed leven en heel veel mensen die het krap hebben, die direct in de problemen komen als er iets mis gaat. Er is een te kleine middengroep. “De lage opkomst is ook een integratie vraagstuk” vervolgt Cuperus. In Arnhem wonen in vergelijk met middelgrote steden veel meer migranten, die weinig weten van de politieke merites in Nederland. “Daar komt bij”, zegt hij, “dat wij in Nederland democratie als iets vanzelfsprekends zien, als water uit de kraan. We voeden de nieuwkomers en de nieuwe generaties niet op met onze democratische samenleving. Zorg ervoor dat niet alleen de VWO scholen de raadszaal van binnen zien, maar nodig ook de VMBO scholen uit”.
De politiek zelf zorgt er voor dat mensen afhaken
“De grootste veroorzaker van het afgehaakt deel van de samenleving is de politiek zelf”, volgens de inleiders. De zaal voornamelijk gevuld met insiders nam de boodschap gedragen, maar gaat vermoedelijk op dezelfde voet verder, want dat gaat al jaren zo. In de politiek heerst de overlevingsmodus, er wordt mooi beleid geschreven maar het staat vaak ver af van de werkelijkheid. De ambtenaren die het (laten) opschrijven komen te weinig in de wijken zelf. “Het is wenselijk dat frontlijnambtenaren meer aan het woord komen”. De uitbrander van Cuperus was dat hij het collegeprogramma te groen vindt gezien de grote sociale problematiek van de stad. Ambitieus klimaatbeleid en een groene agenda daar hebben al die mensen in afgehaakte wijken weinig aan, die staan in overlevingsmodus. Het aanbod van de overheid is ook steeds meer een doolhof geworden om mee om te gaan. De voorzieningen staan steeds verder weg van de mensen die ze nodig hebben, ook al lijkt het met internet dichterbij.
Rechts en links vinden elkaar in tevredenheid
Josse de Voogd neemt het over met een duiding hoe mensen per wijk stemmen. Hij kijkt naar de tevredenheidzone en ziet dat VVD en D66 tevreden mensen bijeen brengt. De meer linkse mensen van GroenLinks en PvdA die in de betere wijken wonen kiezen voor cultuur, groen en gelijke rechten. Samen verbinden zij zich in een college waar ze elkaar de eigen punten gunnen. Maar de belangen van de mensen die buitengesloten worden en afgehaakt zijn worden niet behartigd. Tegelijkertijd zouden zij een meerderheid kunnen vormen.
Wat is de agenda voor Arnhem Zuid, stadsdeel van afgehaakt Arnhem
Waar blijft de agenda voor de nieuwbouwwijken in Arnhem Zuid, hoe krijgt Kronenburg aandacht. Dat zijn allemaal vragen die leven bij de mensen die er wonen, maar waar de politiek geen aandacht aan besteed. De lokale journalistiek is daarbij ook gemarginaliseerd. Er wordt amper meer verslag gedaan van de wekelijkse vergadering in het stadhuis. Het politieke gebeuren gaat aan de meeste mensen voorbij, behalve dat de agenda voor de tevredenen wordt ingevuld, zoals een nieuw Stadstheater met huisvesting voor dansgezelschap Introdans en theater Oostpool. Ook al is voor Oostpool nog niet zo lang geleden een mooie nieuwe huisvesting gerealiseerd.
Aardvarken in Sonsbeek
Een mooi voorbeeld hoe het stadbestuur vervreemdt is van de mensen die niet meer meedoen, is de reactie op het advies van de commissie die een nieuwe plek zocht voor het Aardvarken. Het Aardvarken, geschenk van 100 jarig Burgers Zoo aan de stad, werd vooral voor kinderen een fenomeen bij de nieuwe bibliotheek. Maar het varken had daar een tijdelijke verblijfplek, zij moest wijken voor nieuwbouw. Na lang zoeken adviseerde de zoektocht-commissie om het Aardvarken een nieuwe plek in park Sonsbeek te geven. Het college, bij monde van Cathelijne Bouwkamp reageerde enthousiast. Wat een mooie plek. Het is precies de plek die tevredenen met elkaar verbindt. Aan de rand van een dure woonwijk en Sonsbeek, het mooiste stadspark van Nederland. Verkeerd. Het Aardvarken hoort een plek te krijgen in Arnhem Zuid, daar waar de buitenstaanders en afgehaakten veruit in de meerderheid zijn. Het Aardvarken kan dan een symbool worden op zoek naar nieuwe kiezers die de stad samen mee gaan besturen.
