Brexit is beter te begrijpen als je een weekje rondtoert door Engeland. Je keert terug in Hobbitland zoals het er tientallen jaren geleden bij lag. Buiten de hectiek van London en een aantal andere grote steden is er decennia lang weinig veranderd. Alleen het aantal auto’s is sterk toegenomen en de moderne auto is aanmerkelijk breder geworden, terwijl de wegen nog van de oude maat zijn omzoomd door hoge hagen. Dat vraagt een stel sterke zenuwen om er te rijden met het stuur aan de verkeerde kant.
De huisjes in Hobbitland zien er poppig uit en de rieten daken maken het sprookje compleet. De mensen die er wonen, leven een leven in een eigen ritme met eigen regels. Tradities van de community die al jaren tellen, alleen zijn ze de afgelopen jaren vergeten door de regering in Londen. In Frankrijk hebben de mensen de countryside verlaten en in Engeland heeft de regering de countryside aan haar lot over gelaten. Er is niet meer geïnvesteerd in de community en het samen dingen doen. Dat moeten mensen nu zelf doen. Veel van hen zijn oud en ze hebben de energie niet meer om de bridleways te onderhouden en gezamenlijkheid uit te dragen. De keiharde wetten van de marketing van het neoliberale tijdperk zijn bepalend geworden voor de manier van leven en die passen niet bij de bijzondere leefcultuur van het oude land. Om de realiteit van een aftakelend platteland te verbloemen is de vraag opgekomen om “out” de Europese Unie te stappen en weer op eigen benen te staan. Daar had het platteland wel oren naar. Zij stemden in grote meerderheid voor Brexit zodat ze verder verstoken blijven van Brusselse regels en de arrogante ambtenaren die ze bedenken. Ze hebben er overigens amper last van gehad op het platteland, terwijl de regering in Londen de gewoonte had om regels uit Brussel te verzwaren, de Golden Plate genoemd en de kosten van de overheid stevig in rekening te brengen bij de Europese subsidies. Bovendien profiteerde het platteland en met name de regio’s met een gemiddeld lager inkomen optimaal van bijdragen van Brussel, zoals in Cornwall waar glasvezel is aangelegd met EU subsidie. Het functioneert nu tiptop.
Brexit aan de bar (in the pub)
Nu er voor Brexit gekozen is en er gewerkt gaat worden aan een verdrag met de EU om de scheiding te regelen komen de verhalen aan de toog wat allemaal de gevolgen zullen zijn. Zoals sommige vissers in Cornwall die visrechten verkocht hebben aan Spanjaarden en Portugezen en vissers die hun opbrengst aanlanden in Bretagne omdat de Fransen alle vis lekker vinden en Engelsen maar 5 soorten vis eten. Maar ook de gevolgen voor de organisatie van de gezondheidszorg (NHS) zullen immens zijn. De meerderheid van medewerkers in de gezondheidszorg komt uit het buitenland en met de nieuwe restricties om migranten te weren zullen er steeds minder mensen aan het bed staan. In Engeland maakt een verpleger een studieschuld van duizenden ponden om een benodigd diploma te halen. Met het inkomen dat ermee verdiend kan worden is het moeilijk om te leven en de schulden af te betalen. Vandaar dat er steeds meer verplegers in verre oorden zoals de Filipijnen geworven worden. De migranten kregen steevast de schuld van de problemen, maar inmiddels is duidelijk dat het land migranten nodig heeft om te blijven functioneren. Dat hebben politici die voor Brexit waren al toegegeven.
Als gevolg van het neo liberale beleid van Thatcher in de 80-er jaren is de Engelse maakindustrie in verschillende regio’s afgebroken en is er steeds meer geïmporteerd uit lage lonen landen. Dat is in de tijd van Tony Blair opgevangen door de groei van de financiële markten in Londen te bevorderen. De revenuen werden gebruikt om de werkelozen in de regio’s van een uitkering te voorzien en de NHS (gezondheidszorg) te betalen evenals het systeem van het persoonsgebonden budget dat Engeland ook kent. Het vertrek uit de EU is een directe dreiging dat Londen als financieel centrum veel stappen terug zal doen. Nu al kiezen banken ervoor om hun activiteiten naar Dublin of Luxemburg te verplaatsen. De waardedaling van het pond ten opzichte van de Euro is al meer dan 15% in vergelijk tot de datum waarop veel Engelsen met een schok wakker werden en zich realiseerden dat er iets gebeurd was, dat niemand verwacht had.
To be or not to be
Aan de bar in de pub ging het na een paar vormelijke kennismakingszinnen snel over de actualiteit van Brexit en de gevolgen voor de Engelsen zelf. Niemand, van ondernemers tot werknemers weet precies wat die zullen zijn, maar de meesten houden hun hart vast. Nooit geweten dat Europa zo populair was in een land waar de populaire media alle moeite gedaan heeft om het continent zwart te maken.
