New Realism is een projectseries die via kunst, wetenschap en evenementen
ons voorstellingsvermogen verbindt aan de nieuwe perspectieven die uit de
wetenschap voortkomen. De wetenschap kijkt voorbij optische wetten,
voorbij de menselijke schaal van ruimte en tijd, de wetenschap kijkt vanuit
patroonherkenning, kleurcodering en ritme naar fenomenen die veelal voorbij
ons voorstellingsvermogen reiken.
New Realism begon met een tentoonstelling tussen kunstenaars en
wetenschappers rondom de wetenschappelijke visuele methodiek op het
SciencePark in Amsterdam. Er ontstonden 7 samenwerkingen waarbij
kunstenaars een wetenschappelijk onderzoek van het SciencePark
onderzochten en vandaaruit en in samenwerking met de wetenschapper een
nieuw werk creerden. Daarnaast bestond de tentoonstelling uit bestaande
werken, kunstenaars boeken en 1 kunstenaars residentie.
- Tentoonstellingsroute over SciencePark
- 7 nieuwe werken vanuit samenwerkingsverbanden
- 1 residentie bij Amolf
- Project met 18 Rietveld studenten
- Nieuwe kunstinitiatieven op het SciencePark en daarbuiten
- Educatieproject – zeven basisscholen in dubbele workshop
- Rondleidingen
- Filmavond KNAW
De samenwerkingen
Het project was opgebouwd rond de ideeën van de kunstenaars zelf omtrent
samenwerking en onderzoek. Iedere kunstenaar had de vrijheid een eigen
interactie te ontwikkelen. Uit de interactie moest een werk voortkomen dat
direct geinformeerd werd door het wetenschappelijke onderzoek. We
ambieerden een vegroeiing van de kunstenaars praktijk met het
wetenschappelijke onderzoek. Daarbij was de selectie van kunstenaars zeer
gevarieerd. Hierdoor bereikten we een open kaleidoscopische benadering.
De onderzoeksvragen en samenwerkingsverbanden van de kunstenaars
varieerden sterk waardoor we veel verschillende manieren van samenwerken
hebben kunnen toetsen.
Het uitgangspunt was dat het project evoluerend van vorm is, dat het over
een langere periode doorloopt voorbij deze tentoonstelling, daardoor kregen
de kunstenaars de ruimte zeer experimenteel te werk te gaan.
Voor de tentoonstelling zijn 7 samenwerkingen gerealiseerd en daarnaast
1 kunstenaarsresidentie rond huidige wetenschappelijke themas, vragen en
onderzoek.
- Maura Biava – Solar Paintings – Joost Reek and Simon Mathew
- Gwenneth Boelens – theoretische natuurkunde “that resistimagery” – Erik Verlinde
- Lotte Geeven –de visuele atmosfeer– John van Boxel
- Doina Kraal – sub-atomaire niveau – Marcel Merk/Nikhef
- Daniela de Paulis – ruimtebeelden als signaal – Anton Pannekoek Instituut
- Tarja Szaraniec –geografische beeldtaal – Harry Seijmonsbergen
- Angelo Vermeulen & Joenoes Natar– zwermgedrag en evolutie in robotica met betrekkeng op ruimte expedities – ongoing
- Rietveld Academie onder leiding van Sonja Baumel – visuele cognitie – Carien Lansinck
- Joost Rekveld – residentie Amolf
- Eva Pel – Art for Data Center Workers Gerrit Rietveld Academie – cogntive and systems neuroscience project
Met werk van:
- Eva Pel – Art for Data Center Workers
- Han Schuil – Heat VII
- Maura Biava – Zero
- Sema Bekirovic – Space Piece
- Domnitch & Gelfand – Implosion chamber (video)
Boeken van:
- Anne Geene – De kleine Water Almanak
- Kyra Hurkmans – Genesis 2.0
- Voebe de Gruyter – The Cable Theory
De open benadering van de organisatie resulteerde in zeer verschillende
interpretaties van de kunstenaars en even verschillende samenwerkingen. De
manier waarop de kunstenaar werkt – voornamelijk intuitief, conceptueel, of
experimenteel – en de manier waarop de wetenschapper werkt – voornamelijk
theoretisch of experimenteel – brengt verschillende weerklanken in de
samenwerkingen en in het werk voort.
Verscheidene kunstenaars zijn verder gegaan met hun onderzoek na afloop
van het project. Gwenneth Boelens heeft in februari 2017 een expositie bij
MIT en wil haar film daar tonen, Eva Pel gaat dan aan een residentie bij De
Waag beginnen, en Maura Biava werkt aan beelden van het Nikhef. Angelo
Vermeulen is in samenwerking met New Realism een residentie aan het
zoeken om zijn onderzoek verder te ontwikkelen.
De samenwerkingen:
Gwenneth Boelens http://newrealism.org/tag/gwenneth/
Lotte Geeven: http://newrealism.org/tag/lotte/
Doina Kraal: http://newrealism.org/tag/doina/
Daniela de Paulis: http://newrealism.org/tag/daniela/
Tarja Szaraniec: http://newrealism.org/tag/tarja/
Angelo Vermeulen: http://newrealism.org/tag/angelo/
Domnitch & Gelfand: http://newrealism.org/tag/domnitch&gelfand/
Rietveld Academie: http://newrealism.org/tag/rietveld/
Maura Biava: http://newrealism.org/tag/maura/
Eva Pel: http://newrealism.org/tag/eva/
Sema Bekerovic: http://newrealism.org/tag/sema/
Thematiek
Doel:
New Realism had tot doel via samenwerkingen tussen wetenschappers en
kunstenaars de wetenschappelijke visuele methodiek te onderzoeken en
daarbij de expressievormen van dat wat voorbij optische wetten ligt of voorbij
ons voorstellingsvermogen, Robert Irwin’s dialogue of immanence.
“It’s not all that surprising that explorers at the edges of their respective disciplines (physicists philosophers, artists, mathematicians, architects, biochemists, and the like) keep bumping up against each other, because they are all engaged in “the dialogue of immanence.” Robert Irwin
Esthetiek en begrip nemen in de kunst en in de wetenschap andere
expressievormen en betekenissen aan en in de interactie tussen deze geeft
ruimte voor nieuwe perspectieven.
New Realism heeft veel vragen opgeroepen omtrent wetenschap en
visualiteit. Verschillende kunstenaars onderzochten de rol van visualiteit an
sich in deze denkgebieden. Gwenneth Boelens verdiepte zich bijvoorbeeld in
“ideas that resist imagery”. In haar videoinstallatie werd ritme het
belangrijkste ijkpunt. In de methodologie van de wetenschappelijke beeldtaal
is ritme tevens een anker, uiteraard in een andere vorm dan in het poetische
werk van Boelens. Kunstenaars Vermeulen en Szaraniec keken juist naar
wetenschappelijke beeldtaal en welke betekenissen en vormen dit in hun
praktijk kon aannemen. Vermeulen onderzocht daarin specifiek de gamebeeldtaal.
Hij werkte samen met game illustrator Joenoes Natar ontwikkelde
een scifi-script. Daarin ambieerde hij dat zijn eigen conceptuele benadering
in interactie met Natars visuele benadering een synthetische
onderzoeksmethode zou worden. Szaraniec zocht in haar werk naar een
integratie van de wetenschappelijke beeldtaal uit de geo-ecologie gericht op
de gelaagdheid en dynamiek van die semiotiek.
Opvallend was het onderzoek van kunstenaars, Gwenneth Boelens, Eva Pel en
Maura Biava, naar het contrast tussen het wiskundige/wetenschappelijke en
het poëtische. Deze twee uitersten werden op verschillende manieren
vormgegeven en kwamen in die abstractie tot een poetische composities van
die twee polen van het menselijk begrijpen en brachten daarbij een tijdloze
universele mens tot uitdrukking.
Uitkomst
Evenementen
In SPUI25 werd in een presentatie tussen kunstenaar Lotte Geeven, curator
Marthe Zeevenhooven en Astrophysica Sera Markoff de grenzen van ons
voorstellingsvermogen en nieuwe wetenschappelijke territoria in historisch,
hedendaags en toekomst model bekeken. Vanuit drie complementaire
perspectieven werden experimenten voorgesteld om bepaalde
onvoorstelbare fenomenen voorstelbaar te maken en daarbij de elasticiteit
van ons voorstellingsvermogen onderzocht.
Het educatieproject heeft verschillende basisscholen en middelbare
scholen uit Amsterdam bij het project bertokken. Onder leiding van Annelies
den Boon en Ben Castrigaliano en in samenwerking met Stichting de Rode
Loper in Amsterdam hebben 7 groepen (groep 7/8) een dubbele workshop
doorlopen waarin ze via fotografie en instagram hun omgeving leren
onderzoeken en categoriseren en zo anders leren zien. Door middel van goed
kijken en nieuwe verbanden kregen de leerlingen inzicht in een toegankelijke
en creatieve wetenschappelijke manieren van naar de wereld kijken.
Ondertussen maakten de leerlingen kennis met het SciencePark,
wetenschappers en studenten en het onderzoek dat daar gedaan wordt.
Door middel van rondleidingen werd de tentoonstelling, de werken, de
vragen, en het SciencePark zelf in de aandacht gezet en waren er directe
uitwisselingen met belangstellenden.
Barbara Visser opende de tentoonstelling in Mazlow.
De opening was drukbezocht communicatie geschiedde voornamelijk via:
- Facebook – met hulp van de netwerken van de deelnemende kunstenaars.
- SciencePark en verschillende instituten communicatieafdelingen.
- Het Parool – artikel en agenda – verschillende andere agenda’s en interne communicatie op het SciencePark.
- Posters door de stad.
In oktober is een filmavond in KNAW gepland.
Vervolg
New Realism wilde als katalysator fungeren en daarbij onderzoeken hoe de
wetenschappelijke visuele methodiek in de kunst een rol kan spelen.
Ons doel was niet alleen een langdurig project op te zetten maar ook
anderen te inspireren verder te gaan met de aangestipte onderwerpen.
Als pioniersproject was het ontginnen van onontgonnen gebied een eerste
vereiste: niet alleen het thema van de expositie, de artistiek brede aanpak,
maar ook practisch gezien: het sciencepark als expositie ruimte, en de UvA en
de andere instituten als samenwerkingspartners. Er was zeer veel
enthousiasme bij het samenbrengen van de verschillende partijen van alle
kanten. De reacties op het initiatief waren van zowel kunstenaars,
wetenschappers, publiek en pers zeer positief. De samenwerkingen tussen
kunstenaars en wetenschappers hebben hele bijzondere nieuwe werken
voortgebracht. Daarnaast is een basis gelegd voor een kunstpraktijk op het
SciencePark. Het project heeft een hele vruchtbare voedingsbodem in kaart
gebracht, ontgonnen waaruit een aantal zeer mooie nieuwe werken zijn
ontstaan, heeft nieuwe initiatieven gegenereert. Er is een educatieproject
opgezet dat enorm goed ontvangen werd bij scholen en nu verder uitgewerkt
wordt.