New realism – The gaze of science

 

New Realism is een projectseries die via kunst, wetenschap en evenementen

ons voorstellingsvermogen verbindt aan de nieuwe perspectieven die uit de

wetenschap voortkomen. De wetenschap kijkt voorbij optische wetten,

voorbij de menselijke schaal van ruimte en tijd, de wetenschap kijkt vanuit

patroonherkenning, kleurcodering en ritme naar fenomenen die veelal voorbij

ons voorstellingsvermogen reiken.

New Realism begon met een tentoonstelling tussen kunstenaars en

wetenschappers rondom de wetenschappelijke visuele methodiek op het

SciencePark in Amsterdam. Er ontstonden 7 samenwerkingen waarbij

kunstenaars een wetenschappelijk onderzoek van het SciencePark

onderzochten en vandaaruit en in samenwerking met de wetenschapper een

nieuw werk creerden. Daarnaast bestond de tentoonstelling uit bestaande

werken, kunstenaars boeken en 1 kunstenaars residentie.

 

  • Tentoonstellingsroute over SciencePark
  • 7 nieuwe werken vanuit samenwerkingsverbanden
  • 1 residentie bij Amolf
  • Project met 18 Rietveld studenten
  • Nieuwe kunstinitiatieven op het SciencePark en daarbuiten
  • Educatieproject – zeven basisscholen in dubbele workshop
  • Rondleidingen
  • Filmavond KNAW

 

De samenwerkingen

Het project was opgebouwd rond de ideeën van de kunstenaars zelf omtrent

samenwerking en onderzoek. Iedere kunstenaar had de vrijheid een eigen

interactie te ontwikkelen. Uit de interactie moest een werk voortkomen dat

direct geinformeerd werd door het wetenschappelijke onderzoek. We

ambieerden een vegroeiing van de kunstenaars praktijk met het

wetenschappelijke onderzoek. Daarbij was de selectie van kunstenaars zeer

gevarieerd. Hierdoor bereikten we een open kaleidoscopische benadering.

De onderzoeksvragen en samenwerkingsverbanden van de kunstenaars

varieerden sterk waardoor we veel verschillende manieren van samenwerken

hebben kunnen toetsen.

Het uitgangspunt was dat het project evoluerend van vorm is, dat het over

een langere periode doorloopt voorbij deze tentoonstelling, daardoor kregen

de kunstenaars de ruimte zeer experimenteel te werk te gaan.

Voor de tentoonstelling zijn 7 samenwerkingen gerealiseerd en daarnaast

1 kunstenaarsresidentie rond huidige wetenschappelijke themas, vragen en

onderzoek.

 

  • Maura Biava – Solar Paintings – Joost Reek and Simon Mathew
  • Gwenneth Boelens – theoretische natuurkunde “that resistimagery” – Erik Verlinde
  • Lotte Geeven –de visuele atmosfeer– John van Boxel
  • Doina Kraal – sub-atomaire niveau – Marcel Merk/Nikhef
  • Daniela de Paulis – ruimtebeelden als signaal – Anton Pannekoek Instituut
  • Tarja Szaraniec –geografische beeldtaal – Harry Seijmonsbergen
  • Angelo Vermeulen & Joenoes Natar– zwermgedrag en evolutie in robotica met betrekkeng op ruimte expedities – ongoing
  • Rietveld Academie onder leiding van Sonja Baumel – visuele cognitie – Carien Lansinck
  • Joost Rekveld – residentie Amolf
  • Eva Pel – Art for Data Center Workers Gerrit Rietveld Academie – cogntive and systems neuroscience project

 

Met werk van:

 

  • Eva Pel – Art for Data Center Workers
  • Han Schuil – Heat VII
  • Maura Biava – Zero
  • Sema Bekirovic – Space Piece
  • Domnitch & Gelfand – Implosion chamber (video)

 

Boeken van:

 

  • Anne Geene – De kleine Water Almanak
  • Kyra Hurkmans – Genesis 2.0
  • Voebe de Gruyter – The Cable Theory

 

De open benadering van de organisatie resulteerde in zeer verschillende

interpretaties van de kunstenaars en even verschillende samenwerkingen. De

manier waarop de kunstenaar werkt – voornamelijk intuitief, conceptueel, of

experimenteel – en de manier waarop de wetenschapper werkt – voornamelijk

theoretisch of experimenteel – brengt verschillende weerklanken in de

samenwerkingen en in het werk voort.

Verscheidene kunstenaars zijn verder gegaan met hun onderzoek na afloop

van het project. Gwenneth Boelens heeft in februari 2017 een expositie bij

MIT en wil haar film daar tonen, Eva Pel gaat dan aan een residentie bij De

Waag beginnen, en Maura Biava werkt aan beelden van het Nikhef. Angelo

Vermeulen is in samenwerking met New Realism een residentie aan het

zoeken om zijn onderzoek verder te ontwikkelen.

 

De samenwerkingen:

Gwenneth Boelens http://newrealism.org/tag/gwenneth/

Lotte Geeven: http://newrealism.org/tag/lotte/

Doina Kraal: http://newrealism.org/tag/doina/

Daniela de Paulis: http://newrealism.org/tag/daniela/

Tarja Szaraniec: http://newrealism.org/tag/tarja/

Angelo Vermeulen: http://newrealism.org/tag/angelo/

Domnitch & Gelfand: http://newrealism.org/tag/domnitch&gelfand/

Rietveld Academie: http://newrealism.org/tag/rietveld/

Maura Biava: http://newrealism.org/tag/maura/

Eva Pel: http://newrealism.org/tag/eva/

Sema Bekerovic: http://newrealism.org/tag/sema/

 

 

Thematiek

Doel:

New Realism had tot doel via samenwerkingen tussen wetenschappers en

kunstenaars de wetenschappelijke visuele methodiek te onderzoeken en

daarbij de expressievormen van dat wat voorbij optische wetten ligt of voorbij

ons voorstellingsvermogen, Robert Irwin’s dialogue of immanence.

 

“It’s not all that surprising that explorers at the edges of their respective disciplines (physicists philosophers, artists, mathematicians, architects, biochemists, and the like) keep bumping up against each other, because they are all engaged in “the dialogue of immanence.” Robert Irwin

Esthetiek en begrip nemen in de kunst en in de wetenschap andere

expressievormen en betekenissen aan en in de interactie tussen deze geeft

ruimte voor nieuwe perspectieven.

New Realism heeft veel vragen opgeroepen omtrent wetenschap en

visualiteit. Verschillende kunstenaars onderzochten de rol van visualiteit an

sich in deze denkgebieden. Gwenneth Boelens verdiepte zich bijvoorbeeld in

“ideas that resist imagery”. In haar videoinstallatie werd ritme het

belangrijkste ijkpunt. In de methodologie van de wetenschappelijke beeldtaal

is ritme tevens een anker, uiteraard in een andere vorm dan in het poetische

werk van Boelens. Kunstenaars Vermeulen en Szaraniec keken juist naar

wetenschappelijke beeldtaal en welke betekenissen en vormen dit in hun

praktijk kon aannemen. Vermeulen onderzocht daarin specifiek de gamebeeldtaal.

Hij werkte samen met game illustrator Joenoes Natar ontwikkelde

een scifi-script. Daarin ambieerde hij dat zijn eigen conceptuele benadering

in interactie met Natars visuele benadering een synthetische

onderzoeksmethode zou worden. Szaraniec zocht in haar werk naar een

integratie van de wetenschappelijke beeldtaal uit de geo-ecologie gericht op

de gelaagdheid en dynamiek van die semiotiek.

Opvallend was het onderzoek van kunstenaars, Gwenneth Boelens, Eva Pel en

Maura Biava, naar het contrast tussen het wiskundige/wetenschappelijke en

het poëtische. Deze twee uitersten werden op verschillende manieren

vormgegeven en kwamen in die abstractie tot een poetische composities van

die twee polen van het menselijk begrijpen en brachten daarbij een tijdloze

universele mens tot uitdrukking.

 

Uitkomst

Evenementen

In SPUI25 werd in een presentatie tussen kunstenaar Lotte Geeven, curator

Marthe Zeevenhooven en Astrophysica Sera Markoff de grenzen van ons

voorstellingsvermogen en nieuwe wetenschappelijke territoria in historisch,

hedendaags en toekomst model bekeken. Vanuit drie complementaire

perspectieven werden experimenten voorgesteld om bepaalde

onvoorstelbare fenomenen voorstelbaar te maken en daarbij de elasticiteit

van ons voorstellingsvermogen onderzocht.

Het educatieproject heeft verschillende basisscholen en middelbare

scholen uit Amsterdam bij het project bertokken. Onder leiding van Annelies

den Boon en Ben Castrigaliano en in samenwerking met Stichting de Rode

Loper in Amsterdam hebben 7 groepen (groep 7/8) een dubbele workshop

doorlopen waarin ze via fotografie en instagram hun omgeving leren

onderzoeken en categoriseren en zo anders leren zien. Door middel van goed

kijken en nieuwe verbanden kregen de leerlingen inzicht in een toegankelijke

en creatieve wetenschappelijke manieren van naar de wereld kijken.

Ondertussen maakten de leerlingen kennis met het SciencePark,

wetenschappers en studenten en het onderzoek dat daar gedaan wordt.

Door middel van rondleidingen werd de tentoonstelling, de werken, de

vragen, en het SciencePark zelf in de aandacht gezet en waren er directe

uitwisselingen met belangstellenden.

 

Barbara Visser opende de tentoonstelling in Mazlow.

De opening was drukbezocht communicatie geschiedde voornamelijk via:

  • Facebook – met hulp van de netwerken van de deelnemende kunstenaars.
  • SciencePark en verschillende instituten communicatieafdelingen.
  • Het Parool – artikel en agenda – verschillende andere agenda’s en interne communicatie op het SciencePark.
  • Posters door de stad.

In oktober is een filmavond in KNAW gepland.

 

Vervolg

New Realism wilde als katalysator fungeren en daarbij onderzoeken hoe de

wetenschappelijke visuele methodiek in de kunst een rol kan spelen.

Ons doel was niet alleen een langdurig project op te zetten maar ook

anderen te inspireren verder te gaan met de aangestipte onderwerpen.

Als pioniersproject was het ontginnen van onontgonnen gebied een eerste

vereiste: niet alleen het thema van de expositie, de artistiek brede aanpak,

maar ook practisch gezien: het sciencepark als expositie ruimte, en de UvA en

de andere instituten als samenwerkingspartners. Er was zeer veel

enthousiasme bij het samenbrengen van de verschillende partijen van alle

kanten. De reacties op het initiatief waren van zowel kunstenaars,

wetenschappers, publiek en pers zeer positief. De samenwerkingen tussen

kunstenaars en wetenschappers hebben hele bijzondere nieuwe werken

voortgebracht. Daarnaast is een basis gelegd voor een kunstpraktijk op het

SciencePark. Het project heeft een hele vruchtbare voedingsbodem in kaart

gebracht, ontgonnen waaruit een aantal zeer mooie nieuwe werken zijn

ontstaan, heeft nieuwe initiatieven gegenereert. Er is een educatieproject

opgezet dat enorm goed ontvangen werd bij scholen en nu verder uitgewerkt

wordt.

inhoudelijkverslagNewRealism