De krappe gemeentelijke kas is de reden dat in het enige duingebied aan de Waddenzee opnieuw gebouwd wordt. Dat zeggen de Terschellinger burgemeester Bert Wassink (GroenLinks) en verantwoordelijk wethouder Sietze Haringa (PvdA). Ze zetten de deur wel op een kier om woningbouw tegen te houden. Dan moet de Stichting Natuurherstel Baai Dellewal een kleine 2 miljoen euro in zien te zamelen en dat moet snel gebeuren. De gemeente doet dan ook water bij de wijn, beloven ze.
door Simon Trommel
Dat betekent in de praktijk dat de Stichting Natuurherstel Baai Dellewal voorlopig met lege handen staat. Nu heeft de stichting twee ton ingezameld. ‘Het gat tussen die twee ton en het bedrag waarvoor de grond op de Dellewal in de gemeentelijke boeken staat, 2,3 miljoen euro, is nu te groot’, zeggen Wassink en Haringa. Wel benadrukken ze – meermaals – vol bewondering te zijn over het bedrag dat is ingezameld. ´We kunnen ons heel goed iets voorstellen bij de wens van de stichting. Tegelijk hebben ze drie jaar geleden beloofd dat het geld binnen drie maanden bij elkaar zou zijn. Maar als ze wat dichterbij komen, wil de gemeenteraad het gat vast wel dichten met bijvoorbeeld drie of vier ton.´
Gemeentelijke reserves zijn laag
Wassink en Haringa zeggen dat in reactie op klachten van de Stichting Natuurherstel Baai Dellewal over bebouwing van Nederlands enige natuurlijke baai. De omvang van de vrije gemeentelijke reserve is maar 3,5 miljoen euro en dat is te weinig op een begroting van 22 miljoen, zo zeggen ze. Om te voorkomen dat door een afboeking op de grond de reserves onverantwoord laag worden, is verkoop van een deel van het gebied onvermijdelijk. Dat geldt overigens ook voor een ander terrein, dat van voormalig hotel Victoria, aangrenzend aan de Dellewal. Ook daar heeft de gemeente geld inzitten. In totaal gaat het in het Dellewal gebied volgens Wassink om meer dan 5 miljoen euro waar de gemeente nu iets mee moet doen.
Gemeente wilde juist regie houden en hotelbouw voorkomen
Het terrein en de daarop staande gebouwen zijn destijds juist aangekocht om regie te houden op de ontwikkelingen en om te voorkomen dat een projectontwikkelaar het zou kopen en er een groot hotel neer zou zetten, zegt Haringa. Nu is het plan circa 13 woningen in de duinranden te bouwen die volgens Wassink en Haringa zowel aan de voorkant, bovenkant als aan de achterkant keurig worden weggewerkt in het duinlandschap. Het overblijvende gebied gaat naar de stichting. Haringa noemt het een ´next best´ oplossing: zelf zou hij ook liever zien dat het hele gebied onbebouwd is. ´In het bestemmingsplan en bouwplan is de eerste prioriteit dat het open ruimtelijk karakter behouden blijft.´
Maar de stichting heeft daar niet zo veel vertrouwen in, die is bang dat bouw leidt tot meer bouw en aantasting van het gebied. Bouw verminkt het aangezicht van Terschelling.
Dat bestrijdt burgemeester Wassink. ´Vroeger was en op papier is het gebied ook nu al bebouwd´, zegt hij, verwijzend naar het bestemmingsplan horeca dat er op rust. Vroeger stond daar Bar Dancing Dellewal met een groot woonhuis en een paar bunkerwoningen, nog door de Duitsers in de oorlog gebouwd. De dancing is enkele jaren geleden gesloopt en de plek is nu met het woonhuis en nog twee bunkerwoningen grotendeels braakliggend, deels overgroeid met duingras en duinplanten. Het maakt een rommelige indruk. ‘De geplande bouw’, zeggen de bestuurders, ‘wordt niet groter dan het terrein waar de Bar Dancing en de huizen vroeger stonden. Het is dus niet zo dat de hele Dellewal wordt volgebouwd. Het gaat om een stuk waar altijd bebouwing stond.´ Maar de Terschellingers van het eiland en van de vaste wal die tegen de bouw zijn, kijken er wantrouwend naar.
´Iedere partij wil woningbouw´
Van de politiek hoeven de tegenstanders weinig steun te verwachten. Volgens de gemeentelijke bestuurders heeft iedere partij woningbouw in het programma staan en heeft de raad in 2018 al besloten dat er woningen moeten komen. De politieke discussie ging daarbij veel meer over de keuze tussen woningen of een hotel, zo zeggen ze en er is gekozen voor wonen. Maar tegelijk is een feit dat inmiddels meer dan 1500 mensen geld hebben gedoneerd aan de stichting Natuurherstel Baai Dellewal om het terrein terug te geven aan de natuur.
De gemeente gaat de Stichting Natuurherstel Baai Dellewal niet actief helpen om fondsen te benaderen om op die manier geld bij elkaar te krijgen, zeggen ze verder. ´Als de Stichting fondsen als het Waddenfonds, de Provincie Friesland en de Postcodeloterij benadert, is dat veel krachtiger´, legt Haringa uit. ´Die willen zien dat inspanningen uit de gemeenschap komen. En dan gaan wij wel mee.´
Maar dat is nou net het probleem, leggen de actievoerders van het eerste uur in een reactie uit: dat is geprobeerd, in de tijd voordat Haringa wethouder werd en toen wilde de gemeente dat niet. ´We hadden een toezegging bij het Waddenfonds maar de gemeente werkte toen niet mee. Dat ze nu wel mee willen gaan is voor ons een positieve verrassing.´
De burgemeester geeft aan, dat hij in die tijd wel degelijk persoonlijk met vertegenwoordigers van het Waddenfonds heeft gesproken, maar dat een ‘gebaar’ van die zijde gewoon niet te verwachten was.
Intussen wil de gemeente Terschelling wel verder met dit al jaren slepende dossier. Het is de bedoeling om in de eerste maanden van 2020 het uitgewerkte bestemmingsplan voor te leggen aan de gemeenteraad.
Overheid-burgerparticipatie hapert
Er is al die jaren dat over de Dellewal wordt gesproken, geen serieuze burgerparticipatie geweest. Dat vinden de initiatiefnemers van het eerste uur. Al jaren bemoeien Margriet Spanjer-Visser, Marleen Zorgdrager-Zwart en José Firet zich met de Dellewal. Ze zijn in actie gekomen om een voorgenomen grote uitbreiding van Hotel Schygje op de Dellewal tegen te houden en dat is vooralsnog gelukt. Inmiddels hebben ze het bestuursstokje overgegeven maar de Dellewal zit in hun genen. In de tijd voordat Haringa wethouder was hebben ze veelvuldig geprobeerd om afspraken te maken en samen te werken met de gemeente en het betrekken van het Waddenfonds en de provincie, maar de gemeente werkte toen niet mee. ´Dat ze nu wel mee zouden willen is een voor ons een positieve verrassing.´
Ze willen niets liever dan met de gemeente meedenken over een oplossing waar iedereen blij mee is. Ze zouden willen dat het hele gebied van de Dellewal wordt opgeknapt en hersteld en dat beoogde woninglocatie teruggegeven wordt aan de natuur. Maar gebrek aan medewerking van de gemeente heeft hen murw gemaakt. Het meest sprekende voorbeeld is wel een verslag van een dag over de Dellewal met de gemeente en andere deskundigen. Het verslag van die dag, 1 april 2016, kregen ze naar eigen zeggen pas in januari 2020 te zien. Na een beroep op de wet openbaarheid van bestuur, nadat er jaren om het verslag is gevraagd.
´En in dat verslag waar we continue om gevraagd hebben, staat een grove onjuistheid´, zegt José Firet. ´Er staat in dat we zouden kunnen leven met zes woningen. Dat is nooit door ons gezegd.´ De gemeente heeft volgens hen de afgelopen jaren met een vertragingstactiek gewerkt. Door bijvoorbeeld met deadlines te komen tijdens Oerol, als het eiland uitpuilt van kunstenaars en toeristen. Dat heeft een financiële oplossing gefrustreerd, zeggen ze. De gemeente haalt hier haar privaatrechtelijk belang als grondeigenaar en het publieke belang om voor mens en natuur te zorgen, door elkaar. Het liefst willen ze met Terschelling om de tafel maar het vertrouwen is weg. Hein Doeksen zei het al eerder: de mensen zijn murw.
