Een betrokken burger meldt het hoofd van de afdeling Parken en Bossen van de gemeente Arnhem dat het misschien een goed idee is eendenmanden in een vijver te plaatsen om in het Jaar van de Wilde Eend weer jonge eendjes in stadsvijvers te krijgen. De laatste jaren groeien er vrijwel geen jonge eenden meer op in stadsvijvers o.a. omdat de parken steeds intensiever gebruikt worden en de vogels wel een paar weken rust nodig hebben om eieren uit te broeden. De burger meldt ook nog dat de kosten voor de manden gedoneerd worden en stelt voor om met twee te beginnen.
Door Chris Zeevenhooven
Met andere woorden een mooi burgerinitiatief en relatief makkelijk te realiseren, zou je denken. Maar de gemeenteman lijkt zoals vaker in overheidsorganisaties geen inmenging van burgers in het domein toe te staan. Of het moet als een eigen idee gerealiseerd kunnen worden. Burgerinitiatieven zijn niet praktisch in de dagelijkse gang van zaken. Ze kosten tijd en verstoren de orde.
Dus er is een goed excuus gezocht en samen met een andere overheid (het waterschap) die hier ook mee te maken heeft, wordt een goede smoes gevonden om het burgerinitiatief in de kiem te smoren. Blauwalg!
Blauwalg is een vervelende bacterie die mogelijk ontstaat door te veel aan stikstof in het milieu en die met steeds warmere zomers de kop op steekt in vijvers. Zonder verder persoonlijk contact wordt het initiatief met een mail afgedaan. De terugtrekkende overheid blijft het zelf regelen en wil geen bemoeienis van buiten.
Er kan een goede reden zijn om een burgerinitiatief niet over te nemen en dat kan ook blauwalg als argument hebben, maar dan moet de overheid de moeite nemen om de betrokken burger professioneel te betrekken en te informeren over hoe en waarom. Een goed gesprek met een kop koffie is het minste wat je in de Nederlandse cultuur mag verwachten.
Burgerparticipatie is een manier van werken
Als er wel wat mee gedaan wordt komt de volgende stap en dat is Burgerparticipatie. Dat staat voor de overheid die samen met burgers werkt aan een project. Dan is een zorgvuldig proces nodig met afspraken en afstemming om met elkaar een gezamenlijk geformuleerd doel na te streven. Burgerparticipatie vraagt vaardigheden van overheidsfunctionarissen hoe samen te werken met burgerinitiatieven en er bijvoorbeeld voor te waken dat het gaat om privébelangen. Het proces vraagt zorgvuldigheid en geduld.
Je kunt je afvragen of burgerparticipatie nodig is? Is het niet mogelijk om een burgerinitiatief zonder de overheid te realiseren? Dat is zeker mogelijk als je denkt aan een initiatief binnen de muren van een organisatie, maar in heel veel gevallen kom je wel de overheid tegen die een taak heeft om spelregels (wetten) te maken en te bewaken in het publieke domein.
Burgerparticipatie is een manier van werken waar de politiek graag naar verwijst, maar die nog lang geen gemeengoed is bij de overheid als organisatie. Burgerparticipatie betekent dat ambtenaren samen op werken met een burgerinitiatief en dat het tempo anders kan zijn als wat bedrijfsmatig werken vraagt. Omgekeerd zorgt goede burgerparticipatie ook voor meer draagvlak voor een aanpak. Daar komt nog bij dat burgers veel mondiger en kundiger zijn dan jaren geleden en dat burgerparticipatie wel eens heel slim is.
Een probleem binnen de overheidsorganisatie is dat ook een gemeente een veelkoppig monster is. De ene afdeling kan wel meedoen, terwijl een andere afdeling andere ideeën over een aanpak heeft en de ambtenaar die druk is met burgerparticipatie tot de orde laat roepen door een van de chefs. Dus als het gemeentebestuur zegt open te staan voor burgerinitiatieven met burgerparticipatie, dan moet het gemeentebestuur ook nagedacht hebben over hoe de burgerparticipatie ingevuld wordt door de ambtenaren, want goede ruggensteun is daarbij onontbeerlijk.
