“Om een koe melk te laten produceren moet ze elk jaar een kalf krijgen. Maar waarom hoor ik zo weinig over de relatie tussen melk en vlees? Waarom komt meer dan de helft van de kalfjes die geboren worden terecht in de kalfsveehouderij? Waarom houdt een boer deze kalveren niet zelf?”
Door: Patrick Arink
Die vragen vormden voor Hiske Ridder de aanleiding om zelf een kalf te kopen, groot te brengen en na twee jaar te slachten en op te eten. Met het project ‘Sjouk het kalf‘ wil Hiske Ridder meer te weten komen over de afwegingen en keuzes die gemaakt worden door melkveehouders en de relatie die zij hebben met de vleesindustrie.
“Veel mensen die melk drinken hebben niet door dat ze indirect ook vlees produceren”, stelt Ridder. “Ik wil heel graag het verhaal horen van de boer. Hoe zit het nu eigenlijk met melk en kalfjes. Voor welke dilemma’s staat een boer die melk wil produceren? Door zelf een kalf te kopen en groot te brengen wil ik die vragen beantwoorden.”
Hiske Ridder, die Tropische Landbouw studeerde aan Hogeschool Larenstein, doet via de website Sjouk het kalf verslag van haar zoektocht via korte videofilmpjes en verhalen. Daarbij wordt niet alleen de groei van Sjouk gevolgd, maar wordt ook gesproken met boeren en andere partijen.
Mestboekhouding
Sjouk werd begin mei 2020 geboren bij Jaring Brunia, een biologisch-dynamische melkveehouder in Grou (Friesland). Het bedrijf van Jaring is echter niet de plek waar Sjouk wordt grootgebracht.
“Ik kan de meeste kalfjes die hier geboren worden niet zelf grootbrengen”, legt boer Brunia uit in een van de filmpjes op de website. “Ik houd een aantal kalfjes voor mijn eigen bedrijf, maar tweederde gaat weg voor vleesproductie. Ik heb te weinig ruimte in mijn mestboekhouding om ze bij mij op het bedrijf te houden.”
Vanwege de limieten van de mestboekhouding moest Hiske Ridder op zoek naar een andere boer waar ze haar kalf kan onderbrengen. Dat was lastiger dan gedacht. Alle boeren in Nederland hebben te maken met de piketpaaltjes van de mestboekhouding. Na een lange zoektocht kwam Ridder uiteindelijk uit bij Maarten de Jong, een gepensioneerde boer in Midden-Delfland.
Ridder: “Maarten is een jaar geleden gestopt met zijn melkveehouderij. Hij heeft zijn stallen en een groot deel van zijn weiland aangehouden. Maarten houdt nu zelf wat vleesvee en biedt andere hobbyhouders stalruimte. Sjouk kan mee met de runderen die hij al heeft.”
Anders dan boer Brunia waar Sjouk geboren werd, is Maarten de Jong een traditioneel gangbare boer.
“Dat was voor mij wel even schakelen”, aldus Ridder. “Maar door hem leer ik weer anders kijken en anders denken over de keuzes die een traditionele boer maakt.”
De gepensioneerde boer uit Midden-Delfland is formeel ook de eigenaar van Sjouk.
“Een kalf mag volgens de Nederlandse wet niet uit zicht verdwijnen. Er moet altijd een eigenaar zijn” vertelt Ridder. “Zelf kan ik geen eigenaar worden, dus Maarten is eigenaar. Maar ik ben verantwoordelijk. De zorg voor Sjouk doen we samen.”
Vragen stellen
“‘Sjouk het kalf’ draagt bij aan het zo laagdrempelig maken van de dialoog tussen boer en burger”, legt Ridder uit. “Via de website kunnen mensen vragen stellen. Vragen stellen helpt mij om mijn gedachten te vormen, me te verplaatsen in de ander en mijn mening te veranderen. Ik hoop dat dat voor meer mensen zo werkt.”
Ridder benadrukt dat het project ‘Sjouk het kalf’ niet gaat over ‘goede’ en ‘foute’ keuzes.
“‘Sjouk het kalf’ is oordeelvrij. Alles begint bij nieuwsgierigheid, willen weten hoe iets zit. Vragen die je altijd al had willen stellen kun je via de website kwijt. Ik ga vervolgens op zoek naar een antwoord en verwerk dat in een filmpje. Het initiatief loopt pas kort, maar ik ben heel blij dat ik al een aantal goede vragen heb binnengekregen.”
Ridder krijgt geen subsidie voor het project. “En ik word ook niet gesponsord door bedrijven. Ik heb het initiatief genomen voor eigen kosten en voor eigen risico. ‘Sjouk het kalf’ is afhankelijk van donaties. Dat kan met en zonder het kopen van vlees.”
Het initiatief wordt voor het grootste deel bekostigd door Sjouk zelf. Over twee jaar wordt Sjouk geslacht. De opbrengst van het vlees maakt het initiatief mogelijk.
“Iedereen die het initiatief een warm hart toedraagt kan het project steunen door 100 euro over te maken. In november 2021, wanneer Sjouk geslacht wordt, krijg je daarvoor een vleespakket. Van gehakt tot biefstuk.”
Meer weten: Sjoukhetkalf.nl.