ARNHEM – Wanneer de gemeenteraad komende maand het bestemmingsplan voor Stadsblokken-Meinerswijk goedkeurt, kan na jarenlang praten een begin gemaakt worden met het opknappen van het uiterwaardengebied aan de zuidoever van de Rijn. Projectontwikkelaar Kondor Wessels Projecten realiseert hier een natuur- en recreatiegebied van 300 hectare, dat betaald wordt met de bouw van 430 woningen in het gebied.
Het bestemmingsplan voor Stadsblokken-Meinerswijk zou meer dan een jaar geleden al door de gemeenteraad zijn vastgesteld. De stikstofcrisis gooide roet in het eten. Samen met ruim 8.000 andere projecten in Nederland, werd de besluitvorming van het plan tijdelijk stilgelegd. Nu er landelijk nieuwe regels zijn vastgesteld, kan de gemeenteraad zich eindelijk uitspreken over de plannen voor Stadsblokken-Meinerswijk. Waarschijnlijk gebeurt dat komende maand.
Voldoende draagvlak
Veel politiek spektakel zal dat niet opleveren. Nadat in 2016 een ruime meerderheid van de Arnhemmers tijdens een referendum voor de plannen stemde, is duidelijk dat de plannen kunnen rekenen op draagvlak in de stad. Alleen GroenLinks en de partij voor de Dieren zijn uitgesproken tegenstander van het plan.
Dat wil niet zeggen dat het bestemmingsplan zonder discussie zal worden vastgesteld. Er zullen voldoende moties worden ingediend om onderdelen van het plan aan te passen. Voor een deel van de gemeenteraad is de bouwhoogte op de Stadsblokken bijvoorbeeld een punt van zorg. Hoewel de gemiddelde bouwhoogte binnen de vastgestelde norm van vijftien meter blijft, is in de plannen de bouw van een appartementencomplex van 26 meter opgenomen.
Ook sociale woningbouw op de Stadsblokken
Volgens Kondor Wessels Projecten was het mogelijk geweest om alle gebouwen rond de 15 meter te ontwerpen, maar volgens de projectontwikkelaar zorgt deze oplossing voor een hogere stedenbouwkundige kwaliteit. Tijdens de behandeling van het bestemmingsplan zal blijken of de gemeenteraad die visie deelt.
Uit het bestemmingsplan blijkt dat Kondor Wessels Projecten een wens van de gemeenteraad heeft gehonoreerd. In 2017 werd een motie aangenomen waarin werd opgeroepen om te onderzoeken of er ook sociale huurwoningen en betaalbare koopwoningen op de Stadsblokken kunnen komen.
Die woningen komen er. Dertig procent van de woningen op de Stadsblokken zal bestaan uit sociale huur- en betaalbare koopwoningen. Daarvan bestaat minimaal 15 procent uit sociale huurwoningen. Dit betekent dat wonen op de Stadsblokken straks bereikbaar is voor iedereen.
In totaal zijn op de Stadsblokken tien verschillende appartementengebouwen gepland. Daarvan komen er acht rondom de ASM-haven. Bij het watersportcentrum van Van Workum komen twee woongebouwen.
Meer informatie over dit programma-onderdeel vind je in dit artikel: Iedereen kan straks wonen op de Stadsblokken.
Geen patserige villa’s op Meinerseiland
In Meinerswijk gaat het grootste gedeelte van de bebouwing bij de steenfabriek tegen de vlakte. Daarvoor in de plaats komt ‘Meinerseiland’. Dit schiereiland ontstaat door het graven van een nevengeul die tot doel heeft om het waterpeil in de Rijn omlaag te brengen. De geul zorgt voor een daling van maar liefst 10 centimeter, waarmee voldaan wordt aan een belangrijke voorwaarde van Rijkswaterstaat.
De grond uit de nevengeul wordt gebruikt om het gebied rond de steenfabriek op te hogen. Hier komen, verspreid in het gebied, losstaande woningen. Dit moeten geen patserige villa’s worden, maar met name houten woningen die passen in het gebied. Het moet zorgen voor een “ongedwongen sfeer van lodges zoals we die kennen van Scandinavische merengebieden”, aldus Kondor Wessels Projecten.
De projectontwikkelaar stelt dat zij wil voorkomen dat Meinerseiland een exclusieve woonenclave wordt. Het gebied is voor iedereen. De publiek toegankelijke culturele en maatschappelijke gebouwen in het gebied zorgen daarvoor.
Om Meinerseiland heen komt een wandelpad dat eveneens toegankelijk is voor iedereen. Langs de oevers komen plekken waar gevist of gezwommen kan worden. Dwars over Meinerseiland komt bovendien een doorgaande fietsroute die doorloopt naar Schuytgraaf
Meer informatie over dit programma-onderdeel vind je in dit artikel: Plannen Meinerswijk: van fabrieksterrein naar groene oase.
Van landbouwgrond naar natuur
Een planonderdeel dat voor een deel al is uitgevoerd, is de overdracht van grond in Meinerswijk aan de gemeente. In 2018 kreeg de gemeente Arnhem van Kondor Wessels Projecten alvast 70 hectare in Meinerswijk cadeau.
Een groot deel van die grond was agrarische landbouwgrond die decennia lang gebruikt werd door koeien en voor het uitrijden van mest. Dat gebied is opgenomen in het Gelders Natuurnetwerk en toegevoegd aan het bestaande uiterwaardenpark.
Doordat de gemeente nu eigenaar is van 155 hectare in Meinerswijk, wordt een groot deel van Meinerswijk ‘ontsnipperd‘.
Eén beheerder maakt de ontwikkeling van het natuurgebied een stuk eenvoudiger. Dat werd meteen bewezen doordat de gemeente vorig jaar hekken verwijderde en een wildrooster verplaatste. De Konikspaarden en Galloway-runderen in Meinerswijk hebben er daardoor extra ruimte bij gekregen.
De gemeente heeft in een natuurbeheerplan vastgelegd op welke manier straks het hele natuurgebied beheerd gaat worden. Het meest zuidelijke deel van Meinerswijk wordt een stiltegebied, waar de natuur de boventoon heeft. In het overige deel van de uiterwaarden zijn fiets- en wandelpaden, zodat natuurliefhebbers van het gebied kunnen genieten.
Geen overstromingsgevaar
Een klein groepje tegenstanders van de plannen, met name de huidige bewoners van het gebied, blijft hameren op overstromingsgevaar wanneer de plannen worden uitgevoerd. Volgens hen is het onverantwoord om in tijden van klimaatverandering te bouwen in de uiterwaarden. Desondanks wordt die angst niet gedeeld door alle instanties die zich bezighouden met waterveiligheid. Van Rijkswaterstaat tot de minister: zij hebben geen bezwaar tegen de plannen. Daar zijn meerdere goede redenen voor.
Allereerst wordt het waterpeil in de Rijn verder verlaagd. In het kader van het project Ruimte voor de Rivier werd het waterpeil door Rijkswaterstaat al acht centimeter omlaag gebracht. Door de plannen van Kondor Wessels Projecten komt daar nog eens tien centimeter bij. Daardoor ligt het waterpeil in de rivier straks maar liefst 18 centimeter lager dan bij de laatste watersnood in 1995.
Critici stellen dat de Rijn in de toekomst echter meer water te verwerken krijgt waardoor dat onvoldoende is. Dit is onjuist. Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel, en de zwakste schakel bij de loop van de Rijn bevindt zich stroomafwaarts op de Lek.
“Verdergaande rivier-verruiming en dijkversterking zijn hier onmogelijk”, staat in de Nationale Waterwet.
Wanneer er in de toekomst meer water dan nu via de Rijn bij Arnhem zou worden afgevoerd, zou dat op de Lek over de dijken heen lopen en zou Zuid-Holland onderstromen.
Om dat te voorkomen heeft Rijkswaterstaat bij de splitsing van de Rijn en de IJssel bij Westervoort een enorme waterpomp geplaatst. Die is bedoeld om bij extreem hoogwater vanuit de Rijn water de IJssel in te pompen zodat inwoners van Vianen, Nieuwegein en andere plaatsen langs de Lek niet te maken krijgen met overstromingen.
Toekomstige bewoners op de Stadsblokken en in Meinerswijk zullen dus ook bij extreem hoogwater in de toekomst geen natte voeten krijgen.
Meer informatie over dit programma-onderdeel vind je in dit artikel: Bang voor overstromingen? Niet in Stadsblokken-Meinerswijk .
Post Scriptum: Het Blokken Feuilleton
Over de eerste fase van de planvorming in Stadsblokken-Meinerswijk schreef Martijn Duineveld onder de naam het Blokken Feuilleton een indrukwekkende serie artikelen. Het eerste deel in deze artikelenreeks vind je hier:
Het Blokken Feuilleton: De geschiedenis van een lach.
