Het blijft voor ‘kinderen van migranten’ lastiger dan voor ‘witte’ jongeren om werk te vinden. Het is echter een grote en groeiende groep jongeren met een niet-Westerse achtergrond. Het zijn hoog opgeleide, geboren en getogen Nederlanders. Het zijn ‘High Potentials’, in Arnhem geschat op zo’n 1000 jongeren op HBO of universitair niveau. Is dit discriminatie, racisme of spelen er ook andere factoren een rol?
Een aantal interviews, vastgelegd in korte, indringende filmpjes gaf verhelderende maar ook verontrustende beelden. Deze jongeren dreigen de aansluiting te missen, dat is niet alleen een sociaal probleem, maar zeker ook een economisch probleem. Er is veel in opleidingen geïnvesteerd door overheid en jongeren zelf maar ze zijn ook hard nodig om de plaats van afzwaaiende ‘baby boomers’ in te nemen. Niet benutten van dat potentieel is kapitaalvernietiging en ook zeer frustrerend voor betrokkenen. Uit deze gedachten is het project ‘Ruim Baan’ ontstaan. Het staat voor Ruim Baan geven op weg naar werk.
Waarom de hoger opgeleide jongeren?
Zo’n 30% van de Arnhemse bevolking heeft een migranten achtergrond waarvan 20% niet-Westers. Toch blijft in Arnhem hun participatie achter. Toen de heer Marcouch als burgemeester werd binnengehaald was er een welkomstfilmpje met opvallend meer gekleurden dan blanke mensen. De ‘baas’ is kennelijk van grote invloed op het gedrag van de ‘onderdanen’. Daarom is Ruim Baan een p[roject voor hoger opgeleiden. Dat zijn de ‘baan’-bereiders, de rolmodellen.
Het net verschenen boekje over racisme bij de politie laat zien hoe het mis gaat op de werkvloer en uitspraken van het College voor de Rechten van de Mens vergroten die tegenstellingen nog meer. Iedereen moet er iets van vinden, er ‘voor’ of ‘tegen’ zijn. Of hoofddoekjes hierdoor bij de politie geaccepteerd gaan worden? Pas als een Hoofdinspecteur of een Commissaris een vrouw is met een hoofddoekje begint de acceptatie en de participatie.
Het is de vergeten groep hoger opgeleide ‘kinderen van migranten’ die daaraan een bijdrage kan leveren. Ook al gebruikt men zelf vaak discriminatie als oorzaak, het mag nooit een excuus zijn. Uitgangspunt is gelijkwaardigheid met oog voor het ongelijk zijn.
Wat doet de gemeente Arnhem hieraan?
De gemeente Arnhem is meer gericht op bestrijding van discriminatie. Meer aandacht voor de probleemgevallen, eerder de bedreigingen dan voor het potentieel. Een rapport in opdracht van de gemeente: ‘Radicalisering in de gemeente Arnhem’ (2016). ‘Zowel jongeren als professionals benoemen verschillende situaties die raken aan polarisering, wat een voorbode van radicalisering kan zijn’. Vaag en voorzichtig met als aanbeveling: ’alertheid is geboden’. En nu?
Vooroplopen in het terugdringen van ‘etnisch profileren bij de politie’ is een nieuwe ambitie. Opnieuw repressieve acties die eerder tegenstellingen uitvergroten dan oplossen. Het polariseert en geeft opnieuw voeding aan het beeld van discriminatie. En, zoals het rapport aangaf, polariseren kan leiden tot radicaliseren. Dat is een gevaar maar waarom doen we het dan?
Hoe dan wel?
Waarom komen die jongeren moeilijk aan het werk? Belangrijkste belemmering, was de conclusie op een werkconferentie (juni 2015), is het niet aangesloten zijn op relevante netwerken. Als bekend is dat op hoger niveau vinden van een baan voor 80% via netwerken loopt dan is duidelijk wat er gedaan kan worden. Zorg dat deze mensen zakelijk en concreet in contact komen met die netwerken! De netwerken bestaan: brancheorganisaties, serviceclubs, ondernemersclubs, etc. Breng ze in contact met deze High Potentials, de Low Profiles, onder de radar. Nu is het vooral: ‘Onbekend maakt onbemind’. Als men vraagt hoe het staat met hun Nederlands is duidelijk dat men geen idee heeft over welke jongeren dit gaat: geboren Nederlanders, ambitieus met een goede opleiding. Dus geen discussies over discriminatie, godsdienst of hoofddoekjes: aan het werk. Participeren.
Gemiste kans van gemeente, kans voor particulier initiatief?
De gemeente Arnhem startte het project Ruim Baan om wat te doen aan het verbinden dan de doelgroep aan nuttige netwerken maar bracht het project onder bij de afdeling ‘diversiteit’ en niet bij ‘werk en inkomen’. Dat bleek een verkeerde insteek. Discriminatie als uitgangspunt: ‘empoweren’ van de doelgroep, gezamenlijke maaltijd of trainen van selecteurs in omgaan met andere culturen. Een klassieke, ‘exclusieve’ aanpak van de doelgroep. Slachtoffers i.p.v. High Potentials die aan het werk moeten. Er zijn voldoende initiatieven en organisaties die een andere, praktische aanpak vorm willen en kunnen geven. Het project Ruim Baan beoogde het faciliteren van verbindingen. Zo is daar TARGETwerk, een activiteit van enkele Rotary clubs in Arnhem waarbij jongeren uit de doelgroep zo aan kunnen schuiven. Ze wisten niet van elkaars bestaan. Nieuw is het landelijk initiatief de ‘Levendesollicitatiegids’ die gaat starten in de Bibliotheek. Het ‘burgerinitiatief’ Ruim Baan kan mogelijk beter gedijen in de vrije, of liever gezegd de vrijwilligersmarkt, maar eigenlijk is het een grote gemiste kans dat de gemeente niet in staat is om dit burgerinitiatief met deze uitgangspunten goed georganiseerd te krijgen en professioneel te ondersteunen. Maar wanneer beide groepen, werkgevers en werkzoekenden er belang bij hebben kan het hopelijk ook zonder de gemeente.
